2024 Yılında Türkiye'de İstatistiklerle Kadın
Türkiye nüfusunun %49,98'ini kadınlar oluşturdu
2024 Yılında Türkiye’de İstatistiklerle Kadın
Türkiye nüfusunun %49,98’ini kadınlar oluşturdu
Türkiye nüfusunun %49,98’ini kadınlar, %50,02’sini
erkekler oluşturdu
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 31
Aralık 2024 tarihi itibarıyla, kadın nüfus 42 milyon 811 bin 834
kişi, erkek nüfus 42 milyon 853 bin 110 kişi oldu. Diğer bir
ifadeyle, toplam nüfusun %49,98’ini kadınlar, %50,02’sini ise
erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal
denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı
yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun
oranı, 60-74 yaş grubunda %52,0 iken 90 ve üzeri yaş grubunda %69,1
oldu.
Cinsiyete ve yaş grubuna göre nüfus oranı,
2024
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları,
2024
Kadınların erkeklerden 5,3 yıl daha uzun yaşadığı
görüldü
Hayat Tabloları sonuçlarına göre, doğuşta beklenen yaşam
süresi 2021-2023 döneminde Türkiye geneli için 77,3 yıl iken
kadınlarda 80,0 yıl, erkeklerde 74,7 yıl oldu. Genel olarak
kadınların erkeklerden daha uzun yaşadığı ve doğuşta beklenen yaşam
süresi farkının 5,3 yıl olduğu görüldü.
Doğuşta sağlıklı yaşam süresi kadınlarda 56,3 yıl
oldu
Hayat Tabloları sonuçlarına göre, belirli bir yaştaki kişinin
günlük hayattaki faaliyetlerini sınırlandıracak bir sağlık sorunu
olmadan yaşaması beklenen yıl sayısını ifade eden sağlıklı yaşam
süresi, 2021-2023 döneminde sıfır yaşında bulunan bir kişi için
Türkiye genelinde 57,6 yıl iken kadınlarda 56,3 yıl, erkeklerde
59,0 yıl oldu. Buna göre, erkeklerin doğuşta sağlıklı yaşam
süresinin kadınlardan 2,7 yıl daha uzun olduğu görüldü.
Ortalama eğitim süresi kadınlarda 8,6 yıl
oldu
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 25 yaş ve üzeri nüfusun
ortalama eğitim süresinin yıllara göre arttığı görüldü. Türkiye
geneli için 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi 2011
yılında 7,3 yıl, kadınlarda 6,4 yıl, erkeklerde 8,3 yıl iken, 2023
yılında Türkiye genelinde 9,3 yıl, kadınlarda 8,6 yıl, erkeklerde
10,1 yıl oldu.
Cinsiyete göre ortalama eğitim süresi, 2011-2023
Kaynak: TÜİK, Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı,
2011-2023
En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı
yaştaki kadınların oranı %87,8 oldu
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, en az bir eğitim düzeyini
tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki
oranının 2008-2023 yılları arasında arttığı görüldü. En az bir
eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki bireylerin
toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında %75,1 iken 2023 yılında
%92,2 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008 yılında en
az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki
kadınların oranı %67,5, erkeklerin oranı %82,8 iken, bu oran 2023
yılında kadınlarda %87,8, erkeklerde ise %96,8 oldu.
Cinsiyete göre en az bir eğitim düzeyini
tamamlayanların oranı, 2008-2023
Kaynak: TÜİK, Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı,
2008-2023
Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki
kadınların oranı %22,7 oldu
Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, yüksekokul ve fakülte,
yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki
nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında %9,1 iken 2023
yılında %24,4 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008
yılında yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki
kadınların oranı %7,1, erkeklerin oranı %11,2 iken bu oran 2023
yılında kadınlarda %22,7, erkeklerde ise %26,2 oldu.
Cinsiyete göre seçilmiş göstergeler,
2023
Kaynak: TÜİK, Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı,
2023
TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2023
Annesi yükseköğretim mezunu olanların %84,6’sının
yükseköğretim mezunu olduğu görüldü
Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanına göre, ebeveynin
tamamladığı eğitim düzeyine göre ferdin tamamladığı eğitim düzeyi
oranına bakıldığında, ebeveynin eğitim seviyesi yükseldikçe bireyin
eğitim düzeyinin yükseldiği görüldü. 2023 yılında annesi
yükseköğretim mezunu olanların %84,6’sının yükseköğretim mezunu
olduğu görüldü.
Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı
%68,9 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 15
ve daha yukarı yaştaki nüfusun işgücüne katılma oranının %53,3
olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda %35,8, erkeklerde ise %71,2
oldu.
İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde,
kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla
katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma
oranı %13,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı
%26,8, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %37,4, mesleki
veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %45,0
iken, yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %68,9
oldu.
Cinsiyet ve eğitim durumuna göre işgücüne katılma
oranı, 2023
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2023
Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından
daha az olduğu görüldü
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 15
ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranının %48,3 olduğu
görüldü. Bu oran kadınlarda %31,3, erkeklerde ise %65,7 oldu.
En yüksek istihdam oranı %54,5 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne,
Kırklareli) bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise %37,5 ile TRC3
(Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek kadın istihdam oranı, %38,9 ile TR61 (Antalya,
Isparta, Burdur) bölgesinde, en düşük kadın istihdam oranı ise
%19,8 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde
gerçekleşti.
Kadın istihdam oranının en yüksek ve en düşük olduğu 5
bölge, İBBS 2. Düzey, 2023
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2023
En yüksek erkek istihdam oranı, %71,8 ile TR21 (Tekirdağ,
Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük erkek istihdam oranı ise
%56,7 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde
gerçekleşti.
Erkek istihdam oranının en yüksek ve en düşük olduğu 5 bölge, İBBS 2. Düzey, 2023
Kaynak: TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2023
Kadınların istihdamda yarı zamanlı çalışma oranı %16,1 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre yarı zamanlı
çalışanların istihdam içindeki oranının 2023 yılında %10,2 olduğu
görüldü. Bu oran kadınlarda %16,1, erkeklerde ise %7,3 oldu.
Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş
grubundaki kadın istihdam oranı %27,1 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre hanesinde 3
yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki bireylerin istihdam
oranı, 2014 yılında %59,8 iken 2023 yılında %60,1 oldu. Bu oran
cinsiyete göre incelendiğinde, 2023 yılında hanesinde 3 yaşın
altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam
oranının %27,1, erkeklerin istihdam oranının ise %90,1 olduğu
görüldü.
Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı tüm eğitim
düzeylerinde erkek lehine gerçekleşti
Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı, erkek ve kadın
arasındaki ücret veya kazanç farkının erkek ücret veya kazancına
yüzdesel oranı olarak tanımlanmaktadır. Kazanç Yapısı
İstatistiklerine göre, yıllık ortalama brüt ücret-maaş ile
hesaplanan gösterge için en yüksek fark %17,4 ile yükseköğretim
mezunlarında, en düşük fark %13,2 ile yine ilkokul ve altı
mezunlarda gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt kazanç ile hesaplanan
gösterge için ise, en yüksek fark %20,0 ile lise mezunlarında, en
düşük fark ise %14,9 ile ilkokul ve altı mezunlarda
gerçekleşti.
Eğitim durumuna göre cinsiyetler arası ücret veya
kazanç farkı, 2023
Kaynak: TÜİK, Kazanç Yapısı İstatistikleri, 2023
Kadın büyükelçi oranı %26,9 oldu
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2011
yılında %11,9 iken 2024 yılında %26,9 oldu. Erkek büyükelçi oranı
ise 2011 yılında %88,1 iken 2024 yılında %73,1 oldu.
Kadın milletvekili oranı %19,9 oldu
Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2024 yıl sonu
itibarıyla 593 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının
118, erkek milletvekili sayısının ise 475 olduğu görüldü.
Meclisteki kadın milletvekili oranı 2007 yılında %9,1 iken, 2024
yılında %19,9 oldu.
Yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın
profesör oranı %34,6 oldu
Yükseköğretim İstatistiklerine göre yükseköğretimde görevli
profesörler içerisindeki kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim
yılında %27,6 iken 2023-2024 öğretim yılında %34,6 oldu.
Yükseköğretimde görevli doçentler içerisindeki kadın doçent oranı
ise, 2010-2011 öğretim yılında %32,2 iken 2023-2024 öğretim yılında
%42,1 oldu.
Üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı
%20,6 oldu
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre üst ve orta
düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında %14,4 iken
2023 yılında %20,6 oldu.
Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük 50 şirketin (BİST 50)
yönetim kurulu üyelerine bakıldığında, 2016 yılında %12,2 olan
kadın üye oranı 2024 yılında %19,4 oldu.
Kadın Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) personelinin
oranı %34,1 oldu
Belirli bir dönemde (genellikle bir takvim yılı) bir kişi ya
da grup tarafından Ar-Ge faaliyetleri için harcanan sürenin aynı
dönemde çalışılan toplam süreye bölünmesi yoluyla hesaplanan Tam
Zaman Eşdeğeri (TZE), 0 ile 1 arasında bir değer alarak
uluslararası Ar-Ge personeli karşılaştırmalarında
kullanılmaktadır.
Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına
göre, TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2023 yılında 99
bin 195 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının %34,1’ini
oluşturdu. Sektörler itibarıyla TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel
oranı, yükseköğretimde %47,7, kâr amacı olmayan kuruluşların da
dâhil edildiği genel devlette %29,6, mali ve mali olmayan
şirketlerde ise %27,8 oldu.
TZE cinsinden Ar-Ge insan kaynağının cinsiyete göre
sektör içi dağılımı, 2023
Kaynak: TÜİK, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2023
Ortalama ilk evlenme yaşı kadınlarda 25,8 oldu
Evlenme İstatistiklerine göre resmi olarak ilk evliliğini 2024
yılında yapmış olan kadınların ortalama ilk evlenme yaşı 25,8 iken
erkeklerin ortalama ilk evlenme yaşı 28,3 oldu. Ortalama ilk
evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29,1 yaş,
erkeklerde 31,9 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının
en düşük olduğu il ise kadınlarda 23,3 yaş ile Ağrı, erkeklerde
26,5 yaş ile Şanlıurfa oldu.
Cinsiyete göre ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek
ve en düşük olduğu 3 il, 2024
Kaynak: TÜİK, Evlenme İstatistikleri, 2024
Kadınların %16,7’sinin eğitim seviyelerinin eşlerinden daha yüksek olduğu görüldü
ADNKS sonuçlarına göre resmi evliliklerde eşler arasındaki
eğitim farkı incelendiğinde, 2023 yılında kadınların %38,7’sinin
kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü.
Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının %16,7,
eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının ise %43,2 olduğu
görüldü.
Kesinleşen boşanma davaları sonucu annenin velayetine
verilen çocuk oranı %74,4 oldu
Boşanma İstatistiklerine göre 2024 yılında kesinleşen boşanma
davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği
görüldü. Annenin velayetine verilen çocuk oranı %74,4 iken babanın
velayetine verilen çocuk oranı ise %25,6 oldu.
İnternet kullanan kadınların oranı %85,4
oldu
Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması
sonuçlarına göre 2024 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerin
İnternet kullanım oranı %88,8 oldu. Bu oran kadınlarda %85,4 iken
erkeklerde %92,2 oldu.
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan
kadınların oranı %31,5 oldu
Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistiklerine göre yaş
gruplarına göre yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında
olanların oranına bakıldığında, 2024 yılında toplam nüfusun
%29,3’ünün risk altında olduğu, bu oranın kadınlarda %31,5 iken
erkeklerde %27,1 olduğu görüldü. Aynı oranlara 18-64 yaş grubu için
bakıldığında, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunan
kadınların oranı %29,5, erkeklerin oranı %23,1 olarak
görüldü.
Kadınların %35,9’u yaşadığı çevrede gece yalnız
yürürken kendini güvensiz hissetti
Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 2024 yılında,
yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz
hissedenlerin oranı %25,7 iken bu oran kadınlarda %35,9, erkeklerde
%15,2 oldu. Kadınların %47,8’i, erkeklerin ise %69,7’si yaşadıkları
çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvende hissetti.
Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hissedenlerin
oranı 2024 yılında %5,8 iken bu oran kadınlarda %8,4, erkeklerde
%3,1 oldu. Kadınların %78,9’u, erkeklerin ise %88,5’i evde yalnız
olduklarında kendilerini güvende hissetti.
Bülten