Ayakkabı Boyacılığında Son Kuşak: “Bu Meslek 3-5 Yıla Kalmadı”

38 yıldır ayakkabı boyacılığı yapan Şahin Özçeri, mesleğin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylüyor. “Eskiden küçük paralarla ev geçindirirdik, şimdi geçim mümkün değil. Gençler de heves etmiyor,” diyor.

Tesadüfle Başlayan Bir Hayatlık Meslek

Balıkesir’de yaşayan Şahin Özçeri, 38 yıldır ayakkabı boyacılığı yapıyor.
Bu işe tamamen tesadüfen başladığını anlatıyor:“Kendi ayakkabımı boyuyordum, sonra meslek haline geldi. İşsizlikten başladım, ama bir daha bırakamadım,” diyor.

Bir dönem çarşıların vazgeçilmezi olan boyacılar artık yok denecek kadar az. Özçeri’ye göre 1990’lı yıllarda boyacılık hem kazançlıydı hem saygı görüyordu.

“O zaman küçük paralara çalışıyorduk ama ev geçindiriyorduk. Sigortamızı bile kendimiz yatırabiliyorduk,” diyor.

2015’ten Bu Yana Müşteri Sayısı Düşüyor

Şahin Özçeri, özellikle 2015’ten itibaren müşteri sayısında belirgin bir düşüş yaşandığını söylüyor:

“2015’e kadar işler iyiydi. Ondan sonra her yıl biraz daha azaldı. Son senelerde ekonomik sıkıntılar daha da arttı,” diyor.

Artan maliyetler, düşen alım gücü ve değişen yaşam alışkanlıkları boyacılığı da vurmuş durumda.

“Millet artık ayakkabı boyatmayı ikinci, üçüncü plana attı. İnsanlar tıraşa bile gitmiyor, ekonomik sıkıntı çok,” diye ekliyor.

Kaliteli Deri, Rahat Ayakkabı

Özçeri’ye göre kaliteli ayakkabı, derisinden belli olur.

“Gerçek deri kendini belli eder. Yumuşak deri iyidir, ayağı rahat ettirir. Sert deri vurur, ayağı rahatsız eder. Deri kaliteliyse, ayakkabı da uzun ömürlü olur.”

Ancak kaliteli ayakkabıların fiyatı yükseldikçe, insanların daha ucuz ama kısa ömürlü ürünlere yöneldiğini söylüyor.

Malzeme Fiyatları Arttı, İşçilik Düştü

Ayakkabı boyacılığında kullanılan malzemelerin fiyatları da son yıllarda hızla arttı.

“Boya, fırça, cila… Hepsi zamlandı. Malzeme pahalı olunca biz de zam yapmak zorunda kalıyoruz. Ama fiyat artınca müşteri azalıyor. Bu sefer işçilik düşüyor,” diyor Özçeri.

Eskiden bir boyacı sabah erken açtığı tezgâhı akşama kadar müşteriyle doldururken, şimdi çoğu gün birkaç çift ayakkabı boyamakla geçiyor.

“Artık Geçim Sağlamak İmkânsız”

Özçeri, bugünkü şartlarda ayakkabı boyacılığından geçinmenin neredeyse imkânsız olduğunu dile getiriyor:

“38 sene önce çok iyiydi. Küçük paralarla bile geçinebiliyorduk. Şimdi aynı işi yap, ama ev geçindiremezsin. Gençler de zaten yapmak istemiyor.”

Bir dönem öğrencilerin harçlık çıkarmak için bile boyacılık yaptığını hatırlatıyor:

“90’larda okuldan çıkan çocuklar bile çalışırdı. Şimdi öyle bir heves yok. Çünkü kazandırmıyor.”

Kaybolan Mesleklerden Biri Daha

Şahin Özçeri, ayakkabı boyacılığının 3 ila 5 yıl içinde tamamen kaybolacağını düşünüyor:

“Bu iş artık bitiyor. Boyacılık kalkacak meslek haline geldi. Hem kazandırmıyor hem yapan kalmadı. Gençlerin ilgisi yok, çünkü geçim yok.”

Sokak kültürünün bir parçası olan boyacılık, artık kentlerin sessiz köşelerinde birkaç ustayla ayakta kalmaya çalışıyor.

: Ayakkabı Boyacılığının Sessiz Vedası

Bir zamanlar her çarşının köşesinde görülen ayakkabı boyacıları, bugün yok olmanın eşiğinde.
Şahin Özçeri gibi ustalar hâlâ tezgâhlarını açık tutsa da, meslek artık bir geçim yolu değil, bir gelenek olarak sürüyor.

“Biz bu işin son kuşağıyız. Boya kokusu, fırça sesi, müşterinin ‘eline sağlık’ demesi… Hepsi bir hatıra olacak,” diyor Özçeri.