65 yıl sonra Filozof İmparator THY uçağı ile bunun içinde Türkiye'ye getirildi

Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden 1960’larda kaçırılan bronz heykeli, 65 yıl sonra Türkiye’ye iade edildi. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bu gelişmeyi "tarihi bir başarı" olarak duyurdu.

“Filozof İmparator” ait olduğu topraklarda

MS 2. yüzyılda hüküm süren, Stoacı filozof olarak bilinen Marcus Aurelius’un heykeli, Boubon Antik Kenti’nde Sebasteion yapısına ait kaide üzerinde bulunuyordu. 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılarla yurtdışına çıkarılan eser, ABD'nin Ohio eyaletindeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna kadar uzandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2021 yılında New York Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi ile ortak bir soruşturma başlattı. Bu süreçte yalnızca Marcus Aurelius değil, aynı dönemden Lucius Verus, Caracalla ve Septimius Severus’a ait eserler de Türkiye’ye kazandırıldı.

Silikon kalıp ve toprak analizleriyle gelen adalet

Heykelin iadesi için bilimsel ve hukuki çalışmalar eş zamanlı yürütüldü. Kaide ile heykel arasında ölçü uyumu bulundu; ancak müze ek kanıt talep etti. Uzmanlar, heykelin ayak kısmından 3 boyutlu tarama ile silikon kalıp alarak kaideye tam oturduğunu gösterdi.

Bu da yeterli olmayınca, Cleveland Müzesi, heykelin Boubon kökenli olduğunu ispatlayacak toprak analizini şart koştu. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz’un aktardığına göre, heykelin içinden örnek almak için adeta "tırnaklarıyla kazıyarak" toprağa ulaşan uzmanlar, Boubon’da ele geçirilen Valerianus heykelinden alınan örnekle karşılaştırma yaptı. Analizler sonucunda her iki eserin aynı toprak bileşimine sahip olduğu bilimsel olarak kanıtlandı.

Cleveland Müzesi davadan vazgeçti

2023’te iade kararına karşı dava açan Cleveland Sanat Müzesi, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi’nde yapılan analizlerin ardından davadan çekildiğini resmen bildirdi.

Ankara’da sergilenecek

Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, Marcus Aurelius heykelinin yakın zamanda Ankara’da düzenlenecek sürpriz bir sergide ziyaretçilerle buluşturulacağını açıkladı. Bakan, sürecin başlangıcında yer alan Türk arkeolojisinin öncü ismi Prof. Dr. Jale İnan’ı da saygıyla andı.