Balıkesir'in 35 Yıllık Terzisi Dert Yandı: "Sıfırdan Kıyafet Diken Beş Usta Bile Kalmadı"
Balıkesir'de iğnesiyle kumaşa sanat işleyen son ustalardan Şaban Atsay, 35 yıllık meslek hayatını ve bir dönemin zarafetini anlattı. "Artık çoğu meslektaş tamir yapıyor" diyen Atsay, hem mesleğin geldiği noktaya hem de emeğin Balıkesir ve İstanbul'daki değeri arasındaki devasa farka dikkat çekti.
Balıkesirli Bayan Terzi Şaban Atsay, 1990 yılından bu yana Balıkesir’de terzilik yapıyor ve hazır giyimin gölgesinde kaybolan el emeği dikimin hikâyesini anlatıyor: “Artık sıfırdan kıyafet diken beş terzi bile kalmadı.”
Balıkesir’in ustalıkla, sabırla, iğneyle kumaşa hayat veren son kuşak terzilerinden biri o. Şaban Atsay, 1990 yılından bu yana Balıkesir’de bayan terziliği yapıyor. “Bu meslek artık nefes alıyor ama koşamıyor,” diyor. Hazır giyim her geçen yıl büyürken el emeğiyle dikim yapan ustaların sayısı giderek azalıyor. Ancak onun dikişinde hâlâ bir zamanın emeği, sabrı ve zarafeti var.
“Sıfırdan Diken Neredeyse Kalmadı”
Atsay, terzilikte artık “dikim” değil “tamir” döneminin yaşandığını söylüyor: “Bizi zorlayan bir şey yok ama bizim gibi sıfırdan diken kalmadı. Çoğu meslektaş artık sadece tamir yapıyor. Balıkesir’de yeni kıyafet diken beş terzi bile yoktur. Eskiden 2000’li yıllara kadar işler yoğundu, şimdi azaldı.”
“Balıkesir’de 2 Bin, İstanbul’da 10 Bin Lira”
Şaban Atsay’a göre asıl fark emeğin değil, şehrin fiyatında: “Bizim burada diktiğimiz elbise 2 bin liraysa, Bursa’da 5 bin, İstanbul’da 10 bin. Bu fark kiradan ve ulaşım maliyetinden geliyor. Yoksa el emeği her yerde aynı, sadece değeri değişiyor.”
Atsay, Balıkesir’de terziliğin hak ettiği kazancı bulamadığını da ekliyor: “Bir usta yevmiyesi 2 bin 500 lira ama olması gereken 5 bin. Bir elbise dikmek iki günlük iştir. Emek büyük ama kazanç küçük.”
“Kumaş Kötü İse O İşe Başlamayız”
Kumaş seçiminin önemine dikkat çeken deneyimli terzi, müşteri kumaşlarını titizlikle değerlendiriyor: “Dikerken sadece modele bakmayız, kumaşa da bakarız. Kötü kumaşsa dikmeyiz, göndeririz. Çünkü kötü kumaştan iyi kıyafet çıkmaz. Her kumaş her modele gitmez. Kumaş dikimin kalbidir.”
Bu mevsimde tivit kumaşların öne çıktığını belirten Atsay, kadın giyiminde de değişen alışkanlıklara değiniyor: “Artık havalar o kadar soğuk değil. Kadınlar eskisi gibi astarlı, kalın kıyafetler giymiyor. Daha ince, rahat kumaşlar tercih ediliyor.”
“Hazır Giyim Arttı Ama Terzilik Hâlâ Nefes Alıyor”
Hazır giyimin yaygınlaşmasıyla birlikte terzilik mesleği geri planda kalsa da Atsay umudunu kaybetmiyor: “Şu anda hazır giyim çok fazla ama aradığını bulamayan bize geliyor. Eskiden herkes diktirirdi, şimdi sadece özel isteyen diktiriyor. Erkek giyiminde ise durum daha kötü; Balıkesir’de ceket diken terzi bulmak neredeyse imkânsız.”
“Bazen Müşterim Akrabam Çıkıyor”
Uzun yılların deneyimiyle mesleğe sevgiyle bağlı olduğunu belirten Atsay, terziliğin sadece bir iş değil, bir yaşam biçimi olduğunu söylüyor: “Müşterilerim arasında bazen tanımadığım kişiler oluyor, sonra akrabam çıkıyor. Bu meslek sayesinde birçok insan tanıdım, birçok hayat hikâyesine dokundum.”