Chikungunya Virüsü Nedir, Nasıl Bulaşır, Belirtileri Neler? Sivrisinek Virüsü Salgın mı?

Çin'de 7.000'den fazla chikungunya vakasının rapor edilmesiyle birlikte, sivrisinek yoluyla bulaşan bu virüs yeniden gündeme geldi. Halk arasında “sivrisinek virüsü” olarak da bilinen chikungunya, özellikle yaz aylarında sivrisineklerin artmasıyla risk oluşturuyor. Peki chikungunya virüsü nedir, nasıl bulaşır, belirtileri neler ve Türkiye'de görülme riski var mı?

Chikungunya Virüsü Nedir?

Chikungunya virüsü, ilk kez 1952 yılında Tanzanya’da tanımlanan, sivrisinek kaynaklı viral bir enfeksiyondur. Adını Makonde dilinde "acı içinde bükülen" anlamından alan bu hastalık, genellikle yüksek ateş ve şiddetli eklem ağrısıyla kendini gösterir. Togaviridae ailesine ait olan virüs, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygındır. Günümüzde 100'ün üzerinde ülkede tespit edilen virüs, 5,6 milyar insanı risk altına sokabilecek yayılım kapasitesine sahiptir.

Chikungunya Nasıl Bulaşır?

Chikungunya virüsü, Aedes aegypti ve Aedes albopictus adlı sivrisinek türleriyle bulaşır. Enfekte bir kişiyi ısıran sivrisinek, virüsü vücudunda taşır ve daha sonra başka bir kişiyi ısırarak virüsü bulaştırır. Kişiden kişiye doğrudan bulaşma görülmez, ancak nadiren doğum sırasında anneden bebeğe geçiş veya kan nakliyle bulaşma mümkündür. Virüsün yayılma döngüsü, sivrisinek popülasyonunun yoğun olduğu bölgelerde daha hızlı gerçekleşir.

Chikungunya Belirtileri Nelerdir?

Chikungunya enfeksiyonu, genellikle sivrisinek ısırmasından sonraki 3 ila 7 gün içinde belirtiler göstermeye başlar. En yaygın belirtiler arasında yüksek ateş, el ve ayak eklemlerinde şiddetli ağrılar, kas ağrısı, baş ağrısı, halsizlik ve bulantı yer alır. Bazı hastalarda ciltte döküntü ve göz kızarıklığı da görülebilir. Enfeksiyonun ardından bazı kişilerde aylarca sürebilen eklem ağrıları gelişebilir ve bu durum kronik romatizmal hastalıklarla karıştırılabilir. Özellikle yaşlı bireylerde ve kronik hastalığı olanlarda hastalığın daha ağır seyrettiği görülmektedir.

Chikungunya Salgın mı? Türkiye'de Görülür mü?

Çin’in Guangdong eyaletinde Temmuz ayından bu yana 7.000’den fazla chikungunya vakasının bildirilmesi, küresel çapta endişeye yol açtı. Vakaların çoğu Foshan şehrinde yoğunlaşırken, 12 farklı şehirde daha görüldüğü bildirildi. Ayrıca Hong Kong'da da altı yıl aradan sonra ilk kez bir chikungunya vakası görüldü. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), virüsün yayılım potansiyeline dikkat çekerken, küresel ısınma ve seyahat trafiğinin bu yayılımı artırabileceği vurgulanıyor. Türkiye'de ise şu ana kadar yerli vaka rapor edilmedi. Ancak uzmanlar, özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde Asya kaplan sivrisineği türünün görülmeye başlamasıyla birlikte potansiyel riskin göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtiyor. Prof. Dr. Tevfik Özlü’ye göre, Türkiye için şu anda acil bir tehdit olmasa da yaz aylarında sivrisineklerle ilgili önlemler artırılmalı.

Chikungunya’dan Nasıl Korunulur?

Chikungunya virüsünden korunmanın en etkili yolu sivrisinek ısırıklarını önlemektir. DEET içeren böcek kovucular kullanmak, uzun kollu kıyafetler giymek, pencere ve yatak cibinlikleriyle fiziksel koruma sağlamak önemlidir. Ayrıca ev çevresinde sivrisineklerin üreyebileceği durgun su birikintileri düzenli olarak temizlenmeli, çöp kapakları kapalı tutulmalı ve saksı altlıkları boşaltılmalıdır. Seyahat edenler, salgın bölgelerine gitmeden önce mutlaka doktorlarına danışmalı ve gerekli koruyucu önlemleri almalıdır.