KIRMIZI ALARM: "Ağaçları içten kurutan" teke böceği Kaz Dağları'nda görüldü!

Türkiye'nin en önemli doğal miraslarından ve oksijen depolarından biri olan Kaz Dağları'nda, bitki karantinası listesinde yer alan ve "Ağaç Katili" olarak bilinen istilacı tür teke böceği görüntülendi. Ağaçları içten içe kemirerek tamamen kurumalarına neden olan bu zararlının bölgede görülmesi, hem orman ekosistemi hem de tarım alanları için alarm zillerinin çalmasına neden oldu.

Balıkesir'in Kaz Dağları bölgesinde görüntülenen böcek, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın "Türkiye’de Sınırlı Olarak Bulunan ve İthale Mani Teşkil Eden Karantinaya Tabi Zararlı Organizmalar" listesinde yer alıyor. İlk olarak 2014'te İstanbul'da tespit edilen ve sonraki yıllarda Antalya, Bartın, Trabzon gibi farklı şehirlere de yayılan bu istilacı türün Kazdağları gibi kritik bir ekosistemde ortaya çıkması, tehlikenin boyutunu gözler önüne seriyor. Anavatanı Çin, Japonya ve Kore olan böceğin, Türkiye'ye ithal edilen fidanlar veya ahşap ambalaj malzemeleri yoluyla girdiği düşünülüyor. Uzun, halkalı antenleri ve siyah gövdesi üzerindeki beyaz benekleriyle dikkat çekse de bu zararlı, konakçısı olduğu ağaçlar için ölümcül bir tehdit oluşturuyor.

Sessiz katil: Ağaçları içten nasıl yok ediyor?

Turunçgil Uzun Antenli Böceği'nin asıl yıkıcı gücü, ergin halinden çok larva döneminde ortaya çıkıyor. Böceğin yaşam döngüsü, tam bir "sessiz istila" şeklinde işliyor. Ergin dişi böcek, genellikle haziran-ağustos aylarında, konakçı ağacın gövdesine, özellikle köke yakın kısımlara T şeklinde bir yarık açarak yumurtalarını kabuğun hemen altına bırakır. Yumurtadan çıkan bacaksız larvalar, ağacın odun dokusuna girerek burada beslenmeye ve galeriler açmaya başlar. Bu galeriler, ağacın su ve besin taşıyan hayati damarlarını keserek dolaşım sistemini tamamen çökertir. Ağaç, dışarıdan bir süre normal görünse de içeriden kemirilerek zayıflar, yapraklarında solgunluk başlar ve nihayetinde tamamen kuruyarak ölür. Larva, gelişimini tamamladıktan sonra ağaç gövdesinde 1-2 cm çapında yuvarlak bir delik açarak ergin bir böcek olarak dışarı çıkar ve döngüyü başka ağaçlarda devam ettirir.

Hedefinde yüzlerce ağaç türü var

Bu istilacı böcek, son derece polifag (çok çeşitli bitkilerle beslenen) bir zararlı olması nedeniyle tehlikeyi daha da büyütüyor. Konukçu listesinde 30'dan fazla familyaya ait yüzlerce odunsu bitki bulunuyor. Kazdağları ve çevresindeki ekosistem için risk altında olan başlıca ağaç türleri arasında akçaağaç, çınar, fındık, ceviz, elma, armut, kavak, söğüt, kızılağaç, gürgen ve kayın gibi hem orman varlığı hem de ekonomik değeri yüksek bitkiler yer alıyor. Yetkililer, bu böceğin veya ağaçların kök boğazında görülen talaş yığınları ve ergin çıkış deliklerinin, vakit kaybetmeden en yakın İl veya İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne bildirilmesi gerektiğini vurguluyor. Erken tespit ve karantina önlemleri, bu "Ağaç Katili"nin yayılmasını engellemek için hayati önem taşıyor.