Kongurca Köyü: Gelenekler, Kültür ve Değişim

Kongurca Köyü: Gelenekler, Kültür ve Değişim

Doğuştan başlayarak, bilinçli ya da bilinçsiz edindiğimiz, içimize sindirdiğimiz bilgiler kültürü oluşturur. Toplumun davranışları bu bilgilere dayanarak biçimlenir ve o toplumun kültürel değerlerini belirler. Kültürel yapının tarihsel sürecini anlamak, bir toplumu tanımak ve sistemin içindeki yaşam koşullarını kavrayabilmek için önemli bir adımdır. Bu bağlamda yapılan alan araştırmaları, kültürel yapıyı incelemeye ve geleneklerdeki değişimleri anlamaya büyük katkı sağlamaktadır.

Kongurca Köyü, tahta işçiliğiyle bilinen, geleneksel yaşam biçimlerini sürdüren bir Türkmen köyüdür. Bu yazıda, köyün kültürel yapısını, geleneklerini ve yaşadığı değişimleri ele alacağız. Kongurca, geçmişten günümüze, köy halkının yaşam biçimlerinin ve kültürünün nasıl evrildiğini gösteren zengin bir tarihi barındırıyor.

Kongurca’nın Geçmişi ve Köyün Kuruluşu

Kongurca Köyü’nün tarihi, Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşuna katkıda bulunan Türkmenler’e dayanır. 1064’te Alpaslan’ın ordusuna katılan Türkmenler, Malazgirt Zaferi sonrası Anadolu’ya yerleşmiş ve buradaki dağlık alanlarda yaşamaya başlamışlardır. Köyün kurucuları, Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran zaferinin ardından başlayan Alevi Kızılbaş katliamından kaçan bir grup Alevi Türkmen’dir. Bursa valisi Ahmet Vefik Paşa’nın 1865’te verdiği iskan emriyle birlikte, yedi Dede boyu bu ormanlık bölgeye yerleşmiş ve Kongurca köyünü kurmuşlardır.

Köyün Coğrafi Konumu ve İklimi

Kongurca, Bursa vilayetinin Balıkesir sancağının Savaştepe ilçesine bağlı, Madra Dağı eteklerinde yer alan bir köydür. Doğusunda Sarıbeyler, batısında Şarlak Çağlayanı, güneyinde Koyundere Köyü, kuzeyinde ise Güvem Köyü ile çevrilidir. Ege ve Marmara iklimlerinin etkisi altında olup, yazları sıcak, kışları ise sert geçer. Bahar ayları ise ılık ve yağışlıdır.

Tarım ve Hayvancılık

Kongurca, ormanlık bir bölgeye yerleşmiş olmasından dolayı tarıma elverişsiz topraklara sahiptir. Bununla birlikte, köyde geleneksel tarım faaliyetleri sürdürülmektedir. Arpa, buğday, mısır, fasulye gibi ürünler yetiştirilirken, pazara yönelik tek ürün tütün olarak öne çıkmaktadır. Hayvancılık ise büyük oranda kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılmaktadır. Koyun, keçi, inek gibi hayvanlar beslenir, peynir gibi ürünler pazara satılmak üzere üretilir.

Sosyo-Ekonomik Yapı ve Eğitim

Kongurca Köyü’nün sosyo-ekonomik yapısı, büyük ölçüde göç olgusuna bağlı olarak şekillenmiştir. Almanya’ya dış göç ve Soma’daki kömür madenlerinde çalışmak üzere yapılan iç göçler, köyün demografisini etkilemiştir. Bununla birlikte, köydeki eğitim seviyesi oldukça yüksektir. Birçok köylü, çeşitli üniversite ve yüksekokullarda eğitim almakta, köyde 12 öğretmen ve 1 üniversite öğretim görevlisi bulunmaktadır.

Kongurca Kültürü ve Gelenekler

Kongurca Köyü, geleneksel kültürünü ve Tahtacı Türkmenleri’ne ait değerleri yaşatmaya devam etmektedir. Bu geleneklerin en önemli öğelerinden biri, giyim kuşamda kendini gösterir. Kadınlar, özel günlerde geleneksel kıyafetlerini giyerler. Başlıklar, ipek kumaştan yapılmış terlikler ve yaşmaklar gibi zarif aksesuarlarla süslenirken, üst giyim olarak göynek, üç etek ve pamuklu hırka gibi parçalar öne çıkar. Ayaklarda ise yün çoraplar ve geleneksel çarıklar tercih edilir.

Kongurca’nın Ahlaki Değerleri ve Toplum Yapısı

Kongurca halkı, geleneksel ahlaki değerlerine büyük önem verir. “Kendini bilmek,” “eline beline diline sahip olmak” gibi öğretiler, köyün ahlaki yapısını oluşturur. Toplumda, büyüklere saygı, doğru ve dürüst paylaşım gibi ilkeler, köylülerin hayatını şekillendirir. Bu değerler, özellikle Cuma akşamı yapılan toplantılarda ve Samah oyunlarında kendini gösterir. Toplantılarda bir araya gelen köylüler, geleneksel oyunlar oynar, çörek yenerek bir sonraki toplantının yerini belirlerler.

Sonuç: Kültürün Geleceği

Kongurca Köyü, geleneksel yaşam tarzını modern dünyayla harmanlayarak, kültürünü yaşatmaya devam etmektedir. Eğitimdeki başarı, köydeki sosyal dayanışma ve kültürel değerlerin korunması, Kongurca’nın geleceği için umut vericidir. Köydeki gençler, geçmişten aldıkları mirası geleceğe taşıma kararlılığına sahiptir. Kongurca, sadece bir köy değil, aynı zamanda kültürel bir zenginliğin nesilden nesile aktarıldığı bir yaşam biçiminin adıdır. Oğuz Kaplan’ın bilgilerinden derlenmitir.

Altıeylül’de Geleneksel Oyunlara Coşkulu Final

Hakan Küçükakman