Hasan Basri Çantay'ın 61'nci Ölüm Yıldönümünde Balıkesir İçin Önemi

Kurtuluş Mücadelesinin Manevi Liderlerinden Biri

Hasan Basri Çantay, Balıkesir Kuva-yi Milliye Hareketi’nin öncülerindendir. Balıkesir’in Yunan işgaline direnişinde halkı örgütleyen, camilerde vaazlar vererek milli birlik ve direniş ruhunu güçlendiren isimler arasında yer aldı. Balıkesir’deki tarihi Zağnos Paşa Camii’nden verdiği vaazlar, halkı mücadeleye çağırmasıyla tanınır.

O dönem yazdığı ve yayımladığı Ses gazetesi, Balıkesir’in yerel direnişinin sesi olmuş; işgale karşı fikir ve moral desteği sağlamıştır. Bu yönüyle Çantay, yalnızca bir din adamı değil, aynı zamanda bir milli direniş önderi olarak da hatırlanır.

Cumhuriyet Döneminde Aydın Bir Din Alimi

Hasan Basri Çantay, Cumhuriyet döneminde modernleşme ile dini değerlerin bir arada var olabileceğini savunan öncü düşünürlerden biridir. Dini bilgisini, dönemin fikir hayatına entegre etmiş; toplumsal bilinçlenme ve ahlaki yenilenme çağrısı yapmıştır.

En bilinen eseri olan Kur’an-ı Hakim ve Meali Kerim, Türkçedeki en nitelikli Kur’an meallerinden biri kabul edilir. Bu eser, hem dilinin sadeliği hem de anlam derinliğiyle geniş kitleler tarafından okunmuş ve Balıkesir’in adını bilimsel-dini literatürde duyurmuştur.

Siyaset ve Halk Hizmetinde Örnek Bir Balıkesirli

Hasan Basri Çantay, Balıkesir milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev yapmış; eğitim, ahlak ve kültür konularında söz almıştır. Kendisi, dini değerlerle toplumsal ilerlemenin çelişmeyeceğini savunan uzlaştırıcı bir yaklaşımın temsilcisidir.

Balıkesir’in Manevi ve Kültürel Simgesi

Bugün Balıkesir’de Hasan Basri Çantay ismi, yalnızca bir şahsiyeti değil, aynı zamanda şehrin manevi ve entelektüel mirasını temsil eder. Okullara, kütüphanelere, bulvarlara verilen adıyla, Çantay Balıkesir’in hem inançla yoğrulmuş vatan sevgisini hem de kültürel üretkenliğini sembolize eder.

Hasan Basri Çantay, Balıkesir için:

• Milli Mücadele’nin ruhunu diri tutan bir kahraman,

• Cumhuriyet’in ilk döneminde halkı aydınlatan bir bilge,

• Türkçe Kur’an mealiyle ilim dünyasında iz bırakmış bir alim,

• Ve Balıkesir’in tarihsel hafızasında “vicdan ve aklın sesi” olmuştur.

Bu nedenlerle, Hasan Basri Çantay, Balıkesir’in geçmişiyle bugünü arasında kurulan en güçlü kültürel ve manevi köprülerden biri olarak kabul edilir.

Hasan Basri Çantay, Vefatının 61. Yılında Anılacak

Balıkesir’in yetiştirdiği önemli din âlimi, müfessir, siyasetçi ve fikir insanı Hasan Basri Çantay, vefatının 61. yılında düzenlenecek özel bir panelle anılacak. Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Balıkesir İl Müftülüğü ve Diyanet İşleri Başkanlığı iş birliğiyle gerçekleştirilecek panel, 5 Aralık 2025 Cuma günü saat 19.30’da Salih Tozan Kültür ve Sanat Merkezi’nde yapılacak.

Panelin moderatörlüğünü Prof. Dr. Mehmet Bayyiğit üstlenecek. Programda Prof. Dr. Mehmet Özkan, Prof. Dr. Ertan Örgen, Doç. Dr. Ahmet Ali Çanakçı ve Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Eşer konuşmacı olarak yer alacak. Panelde, Hasan Basri Çantay’ın ilmi yönü, eserleri, fikir dünyası ve Balıkesir’in kültürel kimliğine katkıları ele alınacak.

Prof. Dr. Mehmet Özkan, “Çantay Meali: Kur’an-ı Hakim ve Meali Kerim” başlıklı konuşmasında Çantay’ın Türkçe Kur’an meali üzerindeki etkisini değerlendirecek. Prof. Dr. Ertan Örgen, “Çantay’ın Mehmet Akif Ersoy ile Dostluğu: Akifname” başlığı altında iki fikir adamı arasındaki manevi bağı anlatacak. Doç. Dr. Ahmet Ali Çanakçı, “Çantay’ın Eğitimciliği: Himaye-i Etfal” konusuyla Çantay’ın eğitim anlayışına değinecek. Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Eşer ise “Çantay’ın Hadis Çalışmaları: On Kere Kırk Hadis” başlıklı sunumuyla onun ilmi birikimine ışık tutacak.

Balıkesir’in manevi önderlerinden biri olarak kabul edilen Hasan Basri Çantay, hem Milli Mücadele yıllarındaki cesur duruşu hem de Cumhuriyet döneminde kaleme aldığı eserleriyle şehrin kültürel ve dini hayatına yön veren bir isim oldu.

Bugün Balıkesir’de okullara, bulvarlara ve kültür merkezlerine adı verilen Hasan Basri Çantay, hem ilmi mirasıyla hem de ahlaki duruşuyla şehrin en önemli değerlerinden biri olarak hatırlanmaya devam ediyor.

Etkinlik Bilgileri:

• Tarih: 5 Aralık 2025

• Saat: 19.30

• Yer: Salih Tozan Kültür ve Sanat Merkezi – Balıkesir

Bu panel, Hasan Basri Çantay’ın fikir dünyasını yeni nesillere aktarmak ve Balıkesir’in köklü manevi mirasını yaşatmak açısından büyük önem taşıyor.