Balıkesir’de Unutulan Sıradışı Düğün Gelenekleri
Bir zamanlar Balıkesir’in köylerinde çığırtkanlarla duyurulan, keşkek kazanlarıyla taçlanan düğünler; dayanışmayı, neşeyi ve gelenekleri bir araya getiren unutulmaz şölenlerdi.
Balıkesir’de düğünler, sadece evlilik töreni değil; köy meydanlarını şenlendiren, imece kültürünü yansıtan ve toplumsal dayanışmayı güçlendiren büyük şölenlerdi. Bugün çoğu unutulan o gelenekler, kültürel belleğin renkli izleri arasında yer alıyor.
Çığırtkanlarla Düğün Daveti
Geçmişte düğün davetiyesi yoktu. Köylerde “çığırtkan” denilen kişiler yüksek sesle sokak sokak dolaşarak düğünü duyururdu. Bazı bölgelerde çocuklar teneke çalarak davet yapar, böylece köy halkı düğün tarihini öğrenirdi.
Koyun Kesme ve Keşkek Geleneği
Balıkesir düğünlerinin en bilinen yönlerinden biri, düğün yemeğiydi. İmece usulüyle hazırlanan yemeklerde kazanlarca keşkek pişirilir, davetlilere ikram edilirdi. Düğün günü çoğu evde etli yemekler kaynar, sofralar misafirlerle dolar taşardı.
Gelin Alma ve Kına Türküleri
Gelin alma sırasında damat tarafı davul-zurna eşliğinde, süslü atlarla veya arabalarla gelin evine giderdi. Kına geceleri ise ayrı bir törendi. Gelinin eline kına yakılırken ağıt tarzında türküler söylenir, bu sırada hem gelin hem de yakınları gözyaşı dökerdi.
Kapı Kesme ve Bahşiş Geleneği
Balıkesir’in en ilgi çekici düğün adetlerinden biri de kapı kesme idi. Damadın gelini almak için geldiği evin kapısı bahşiş verilene kadar açılmazdı. Gelin arabasının önünü kesen çocuklar ve gençler de yol parasını almadan arabayı bırakmazdı.
Çeyiz Gösterisi ve Sandıklar
Gelin çeyizi, düğünden önce sandıklar ve bohçalarla oğlan evine götürülürdü. Mahalleli ve akrabalar toplanarak çeyizi tek tek seyrederdi. El işlemeleri, bakır kaplar, el dokuması kilimler bu törenin en önemli parçalarıydı.
Atlı ve Deve Kervanlı Düğünler
Balıkesir’in bazı bölgelerinde düğünler atlı kortej eşliğinde yapılırken, Edremit ve Burhaniye taraflarında ise deve süslenerek düğün kortejine katılırdı. Bu gelenek, düğünlere sıra dışı bir hava katardı.
Düğün Eğlenceleri ve Köy Oyunları
Düğünlerde sadece oyun oynanmaz, aynı zamanda köy seyirlik oyunları sergilenirdi. Damadın arkadaşları ise şaka yaparak onu suya atar ya da kapıya kilitleyip bahşiş isterdi. Böylece düğün hem eğlenceli hem de unutulmaz anlara sahne olurdu.
Bugün salon düğünleriyle birlikte bu geleneklerin çoğu tarihe karıştı. Ancak Balıkesir’in köylerinde yaşanan bu düğünler, toplumsal dayanışmayı, imece ruhunu ve neşeyi en güçlü şekilde yansıtan örnekler olarak hafızalarda yaşamaya devam ediyor.