Elektrikli skuter yönetmeliğinde yeni dönem: Coğrafi çitleme ve yerli üretim şartı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Elektrikli Skuter Yönetmeliği’nde kapsamlı değişikliklere gidildiğini, hız limitlerinden coğrafi çitlemeye, konum takibinden yerli üretim şartına kadar pek çok alanda yeni kurallar getirildiğini açıkladı. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenlemeyle, elektrikli skuterlerde asgari yüzde 30 yerli üretim zorunluluğu da devreye girdi.

Paylaşımlı skuterler için güvenlik ve çevre odaklı çerçeve

Yeni yönetmelikle paylaşımlı elektrikli skuter işletmeciliği için standart bir çerçeve oluşturuluyor. Amaç, kısa mesafeli yolculuklarda özel araç yerine skuter kullanımını teşvik ederken, güvenliği artırmak ve çevresel etkileri azaltmak olarak özetleniyor. Düzenleme, hem kullanıcı davranışını hem de işletmecilerin sahadaki uygulamalarını daha sıkı biçimde denetim altına almayı hedefliyor.

Her aracın konumu 3 dakikada bir sisteme işlenecek

İşletmeler, hareket halindeki her elektrikli skuterin konumunu 3 dakikalık periyotlarla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının otomasyon sistemi U-Net’e aktarmakla yükümlü olacak. Bir sürüş tamamlandığında verilerin en geç 10 dakika içinde sisteme işlenmesi gerekecek; sürüş dışında konumu değiştirilen araçlarda ise her değişiklik ayrı ayrı kayıt altına alınacak. Bu sayede belediyeler, emniyet, jandarma ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, kullanım verilerine anlık olarak erişebilecek.

Coğrafi çitleme ve yasaklı bölgede hız düşürme

Yönetmelik, coğrafi çitleme ve yasaklı bölgeler konusunda da ayrıntılı hükümler içeriyor. Yasaklı alanlara yaklaşan kullanıcılar, direksiyona entegre edilmiş işitsel uyarı sistemiyle bilgilendirilecek; bu bölgelere girilmesi halinde ise skuterin hızı kademeli olarak saatte 6 kilometreye kadar düşürülecek. Devrilme uyarısı alınan durumlarda, işletme merkezin sürücüyle telefonla iletişime geçerek durum tespiti yapması ve olası kazaya ilişkin verileri sisteme kaydetmesi zorunlu olacak.

İl başına skuter sayısına alt ve üst sınır

İşletmeler, bir ilde aldıkları toplam izin sayısının yüzde 70’inden az, yüzde 130’undan fazla araç bulunduramayacak. Kasım–şubat döneminde ise alt sınır yüzde 40 olarak uygulanacak. Bu hesaplamalar, bir gün boyunca toplanan konum verilerinin 00.00–23.59 arasındaki ortalaması üzerinden yapılacak ve sahadaki dengesiz yoğunlukların önüne geçilmesi hedeflenecek.

7/24 çağrı merkezi ve kullanıcı yönlendirmesi

Elektrikli skuter firmalarının, 7 gün 24 saat erişilebilir çağrı merkezi ya da aynı işlevi gören bir mobil uygulama altyapısı bulundurma zorunluluğu devam ediyor. Kullanıcılardan gelen şikâyet ve taleplerin “en kısa sürede” sonuçlandırılması da yönetmelikte açık hükme bağlanmış durumda. Ayrıca mobil uygulamalarda harita hizmeti, anlık ücret bilgisi, yasaklı bölgeler, park yasağı olan alanlar ve coğrafi çitleme sınırlarının net şekilde gösterilmesi gerekiyor.

Hız limitlerine ve kurallara uymayana para cezası

Elektrikli skuterler, UKOME ile il ve ilçe trafik komisyonları tarafından belirlenen hız sınırlarına tabi olacak. Coğrafi çitleme zorunluluğuna uymayan, yasaklı bölge uyarılarını sistemine entegre etmeyen, hız düşürme ve kaza bildirimi yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmelere yönetmeliğin 22’nci maddesi uyarınca 6 bin 923 lira idari para cezası verilebilecek. Bu ceza doğrudan işletmeci firmaya kesilecek.

Asgari yüzde 30 yerli üretim ve şarj şartı

Yeni dönemde, sahaya çıkarılacak elektrikli skuterlerin en az yüzde 30’unun Türkiye’de üretilmiş ve Türk Standartları Enstitüsü tarafından belgelendirilmiş araçlardan oluşması zorunlu hale geliyor. Yerli üretici firmalar, ürettikleri skuterlerin seri, plaka ve kimlik numaralarını Bakanlığa bildirecek; sahadaki araçların bu oranı tutturmaması halinde ilgili işletmenin faaliyetleri durdurulabilecek. Ayrıca hizmete sunulan skuterlere asgari yüzde 20 şarj düzeyi şartı getirilirken, kaza ve şikâyet verilerinin de aylık periyotlarla U-Net sistemine yüklenmesi gerekecek.