Çıt Çıt Çedene Nerenin? Çedene Ne Demek?
Çıt Çıt Çedene ile bilinen 'Ekin Ektim Çöllere' türküsü hangi yöreye ait? İşte türkünün arkasındaki hikaye!
Çıt Çıt Çedene Nerenin? Çedene Ne Demek?
Yozgat’ın kültüründe derin bir yeri olan “Çıt Çıt Çedene”, 1983’te Barış Manço ve Kurtalan Ekspres tarafından yeniden düzenlenmiş ve bu şarkı, Türkiye’nin en sevilen ezgilerinden biri olmuştur. Orijinal haliyle Yozgat Türküsü olan bu parça, halk müziğiyle özdeşleşmiş ve yıllar içinde farklı sanatçılar tarafından da seslendirilmiştir.
Çedene Nedir?
Şarkının sözlerinde geçen “Çedene” kelimesi, aslında kenevir tohumunu ifade ediyor. Yozgat’ta seksenli yıllarda kenevir yetiştirilmesi yasaklanmış ve köylerde sık sık “Dişi Hint keneviri yasak. Bostanında dişi Hint keneviri olanlar imha etsin” gibi anonslar yapılıyor. Jandarma, köylere giderek bu denetimleri yapıyor, dişi Hint kenevirlerinin bulunduğu alanlarda tutanak tutuyor ve bu bitkileri imha ediyor. Şarkının sözlerinin bu yasaklamalardan ilham alarak yazıldığı tahmin ediliyor.
Türkülünün Kökeni ve Derleyicisi
“Çıt Çıt Çedene” türküsü, Yozgat’ın Akdağmadeni ilçesine ait olup, derleyen kişi ünlü halk müziği araştırmacısı Muzaffer Sarısözen’dir. Mehmet Özdüş’ün verdiği bilgilerle derlenen bu türkü, Yozgat’ın kültürel mirasını yansıtan önemli bir eserdir. Sarısözen, türküye notalarını da eklemiş ve bu eser halk müziği repertuarına kazandırılmıştır.
Türkünün Sözleriyle Duygusal Bir Yolculuk
Türkünün sözlerinde, bir yandan sevda ve aşk temaları işlerken diğer yandan halkın yaşamına dair izler bulunuyor. “Ekin ektim çöllere de / Yoldurmadım ellere” gibi dizeler, halkın geçmişteki zorlukları ve yasakları nasıl aştığını simgeliyor. Aynı zamanda türküdeki “Çıt Çıt Çit Çit Çedene de / Sar bedeni bedene” gibi nakaratlar, halk arasında sıkça duyulan ve kültürel hafızada yer eden bir ezgi halini almıştır.
Türkünün Sözleri
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Çıt, çıt, çıt, çıt çedene de sar bedeni bedene
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Ekin ektim çöllere de biçtirmedim ellere
On beşinde yar sevdim de sezdirmedim ellere
On beşinde yar sevdim de sezdirmedim ellere
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Çıt, çıt, çıt, çıt çedene de sar bedeni bedene
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Ekine firaz derler de güzele beyaz derler
Her kime derdim yansam ben, yana yana gez derler
Her kime derdim yansam ben, yana yana gez derler
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Çıt, çıt, çıt, çıt çedene de sar bedeni bedene
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Ekin ektim gül bitti de dalında bülbül öttü
Ötme ey garip bülbül, yarim ellere gitti
Ötme ey garip bülbül, yarim ellere gitti
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Çıt, çıt, çıt, çıt çedene de sar bedeni bedene
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Çıt, çıt, çıt, çıt çedene de sar bedeni bedene
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane
Bülten
Balıkesir Bandırma Şarkısının Perde Arkası