Ayakkabı Tamircisinde Ayakkabı Unutanlar
Ayakkabı Tamircisinde Ayakkabı Unutanlar
Balıkesir’de ayakkabı tamircileri çarşısı, pandemi döneminde de hizmet vermeyi sürdürüyor. Ayakkabı tamircileri çarşısında küçük dükkânlar içinde tamiratla uğraş veren ayakkabı tamircileri, yıllardan buyana mesleğin ekmeğini yediklerini söylüyor.
Geçmişe duyulan özlem ayakkabı tamirciliğinde de var. “Ben siftah yaptım sen komşuya gidiver” cümlesi ise en çok aranan söylemler arasında…
Ayakkabı tamirciliğinde ayakkabı tabanını yaptırmak 70 TL ‘den başlıyor fiyatlar değişken olmakla birlikte; Topuk 20 tl, pençe 30,boya ise genellikle 5 tl’den yapılıyor. Ayakkabı tamircilerinin ortak sorunu tamir için bırakılan ayakkabıların tamircide unutulması ve geri alınmaması. Geri alınmayan ayakkabılar, tamirci tarafından yapılmış olduğu için harcanan el işçiliği ve emekte heba oluyor. Parası alınamayan yapılmış ayakkabılar alınmadığı takdirde ya ihtiyaç sahibine veriliyor yada satılıyor.
CÜMLELERE OLAN HASRET
Bir şey satarak ya da satın alarak alışverişe başlayanların bolluk ve bereket getiren cümleleri, her meslekte ve ticaret erbabında arandığı gibi ayakkabı tamirciliğinde de aranıyor. “Komşusu açken tok yatan bizden değildir” gibi sözler, eskiden daha çok yaşatılırken bugünlerin özlenen ve yaşatılması gereken cümleleri arasında hala yerini koruyor.
DEDE’DEN TORUNA GEÇEN EL İŞÇİLİĞİ
Balıkesir’de otopark binasının yan zemininde yer bulan ayakkabı çarşısındaki tamirciler, müşterilerin ayakkabılarının tamiratları için el işçiliklerinin marifetlerini sergiliyor. Çarşı içerisinde bulunan Paşamın Yeri adlı dükkan sahibi Mehmet Yeşildereli yaklaşık 40 yıldır mesleğin içinde olduğunu söyledi. Mesleğin kendisine dededen kaldığını belirten Yeşildere, pandemi sürecinin işlerini çok etkilemediğini belirtti.
EL İŞÇİLİĞİ İLE AYAĞA GİREN KUNDURALAR
Yaklaşık 40 yıldır ayakkabı tamirciliği mesleği ile uğraşan Yeşildereli, yıllardır sayısız ayakkabı tamiri yaptı. Küçük yaşlarda başladığı mesleğinde bugüne kadar sayısız ayakkabı tamiratı yaptığını ve kunduracılık mesleğinin önemli bir el sanatı olduğunu belirtti. Mesleğimiz diploma isteyen bir meslek değil diyen Yeşildereli, ayakkabı olarak spor ayakkabıların daha çok tamiratını yaptığını fiyat olarakta bu ayakkabıların fiyatının yüksek olması nedeniyle ayakkabıları tamirata getirdiklerini söyledi. Ucuz ayakkabı tamir edilmez, 60-100 liraya alınmış ayakkabının tamirat ücreti zaten o kadar. Dolayısıyla o tarz ayakkabıyı getirende pek yok. Ayakkabı tamiri, bir insanın yaptığı el işi gibi” dedi. Bir başka ayakkabı tamircisi Hasan Usta ise ,son zamanlarda internetten ayakkabı satın alan vatandaşların sıklıkla iş yerine geldiğini ve ayakkabılarını tamir ettirdiğini söyledi. Hasan Usta, “Müşteri geliyor, ‘internetten satın aldım’ diyor. Kimisine büyük gelmiş kimisine küçük gelmiş, kimilerinin de yırtılmış. Hakiki deri de değil ki tamiri yapılmaz. İğneyle diksen geri atar. Hakiki deri olsa yapılır. Biz elimizden geldiğince tamirini yapıp müşterimizin işini görmeye çalışıyoruz” diye konuştu. Hasan Usta, tamir için bırakılan ve müşteri tarafından unutulan ayakkabı sorununu da sıklıkla yaşadığını sözlerine ekledi.
TAMİRATÇILARIN ORTAK SORUNU
Ayakkabısının tamir edilmesini isteyen müşterileri görüntüsünden ve ayakkabısından tanıdıklarını belirten 40 yıllık emek ustası Mehmet Yeşildere 50 liralık ayakkabısını tamir için getiren kişiye parayı peşin olarak istemezseniz zaten olmaz ancak o zamanda sen yap ben bankayada uğrayı geleceğim diyor ancak bir daha uğrayan olmuyor Haliyle 50 liralık ayaklkabınında pek tamiratını ayakkabı tamircileri pek yapmaz zaten masrafı o kadar. Bize gelen ayakkabılar 200-400 liralık ayakkabılar. Müşterilerimiz arasında hayatında hiç ayakkabısını tamir ettirmemiş kişilere de denk geliyoruz. Ayakkabıların tamir edilebileceğini bilmeyen gençlerde oluyor. Bin TL’ye ayakkabısını alan ancak tamirat istediği için ve tamir edilebileceğini bilmediği için çöpe attığını söyleyen gençlere de rastlamak mümkün. Sohbetler sırasında çıkan tüm bu ayrıntılar ayakkabı tamircilerinin işçiliği sırasında ,geçmişten günümüze ayakkabı tamirciliği ve gündem üzerine yapılan konuşmalarda dile getiriliyor.
BEN SİFTAH YAPTIM KOMŞUMA GİT
Ayakkabı tamircisi esnaf Mehmet Yeşildere çocukluğundan kalan “ Arap Nazmi “ adını hiç unutmuyor. Çocukluğumda şahit olduğum bir güzelliği o yaşatırdı rahmetli oldu diyerek, Arap Nazmi’nin “ben seftemi yaptım komşuma git ”dediğini bizzat duyduğunu söylüyor. Tamirat işinin temizlik istediğini kirli bir iş olduğunu belirten Yeşildere, çarşı esnafının temizlik konusunda hassas olamadığı serzenişini de dile getiriyor. Ayakkabı tamirciliği bir alışkanlık benim için daha sonradan yeteneğe dönüştü diyen Yeşildere, “Bu işten ekmeğimi kazandım. Balıkesir’de tanınmış pek çok siyasetçinin, bürokratın ayakkabısını boya ve tamir ettim” Şeklinde konuştu. Semra Aman Akyürek
