AYVALIK TOSTU
Henüz daha Ayvalık Tostu’nun ünlü olmadığı yıllarda çok çok eskiden, cep telefonunun çıkmadığı, bilgisayarın Comodore 64’den ibaret olduğu, araba olarak herkesin Murat 131 aldığı dönemlerdeyiz.
Televizyonda TRT 1 ekranlarına kitlenip hafta içi Yalan Rüzgarı, Pazar günleri de Bizimkiler dizisini izlediğimiz yıllardan daha eski zamanlarda; Ecevit ile Demirel’in tatlı tatlı atıştıkları, eurovizyon yarışmasına katılan Türkiye’yi desteklemek için ekranlara kilitlendiğimiz yılların öncesinden bahsediyorum. Akşam olduğunda insanların açık hava sinema kuyruklarına girdikleri, bayramlarda yeni kıyafetlerin alınıp ertesi gün çocukların şeker toplamak için el öpmeye çıktıkları günlerin birinde Ayvalık’ta yaşayan Ali’nin ve Ayvalık Tostu’nun hikayesi bu, anlatacağım. Bizim Ali askerden yeni gelmiş. Askerde çok sevdiği bir can arkadaşı varmış, adı Mehmet. Bizim Ali hem stres atmak hem de yoldaşlık ettiği asker arkadaşını Ayvalık’ta misafir etmek istemiş ve İstanbul’da yaşayan Mehmet’i Ayvalık’a bir hafta sonu tatiline davet etmiş. Ali misafirini Ayvalık garajında öğle saatlerinde karşılamış. Tabi misafir yol haliyle çok acıkmış. Oğlum Ali demiş Mehmet; “Şöyle güzel bir yerde sarımsaklı yoğurtlu bir tabak dolusu mantı yiyelim de karnımız doysun.” Ali “boşver mantıyı gel deniz kıyısında sana tost söyleyeyim” demiş. Mehmet bu duruma içerlemiş tabi. Taaa İstanbullardan buraya geliyor. Arkadaşı bir tost ile geçiştiriyor. Sesini çıkarmamış ama durumdan da rahatsızlığını belli etmiş. Bir deniz kenarına oturmuş bizim asker arkadaşları. Siparişleri Ali sormadan söylemiş garsona. “Bize iki karışık tost”. Mehmet iyiden iyiye şaşkınlık ve üzüntü içersinde beklemede. Bu arada 15 dakika sonra tostlar gelmiş. Mehmet’in şaşkınlığı iyice artmış. Harika kızarmış tost ekmeği arasında bol malzemeli şişkince bir şey beklemiyormuş tabi ki de. Nede olsa tost diye düşünmüş hep. İstanbulda en harika tostlardan da yemiş ama tost dediğin nedir ki atıştırmalık. Ama önüne gelen hem görselliği ile hem de kokusu ile muhteşem birşeymiş. Tostları bizim asker arkadaşları afiyetle yemişler. Bütün gün Ayvalık’ı dolaşmışlar. Akşama kadar sadece dondurma yemişler. Akşam olmuş. Ali misafirine sormuş. Kardeşim Mehmet akşam ne yemek istersin. Mehmet’in cevabı “valla kardeşim Ayvalık Tostu o kadar güzel ve doyurucuydu ki daha ben acıkmadım. En iyisi sen bana dondurma söyle”demiş.
İşte böyle bir hikayesi var Ayvalık Tostu’nun. Yiyeni doyuran yemeyeni bin pişman eden. Neden bu yazımı böyle bir konuya ayırdım inanın bilmiyorum ama sizi gerçek Ayvalık Tostu ile tanıştırmak istedim. Şu gerçeği asla unutmayın Ayvalık’ın dışında nerede olursanız olun gerçek Ayvalık Tostu gibisini sadece Ayvalık’ta yiyebilirsiniz. O yüzden hiç kendinizi Ayvalık’ın dışında Ayvalık Tostu yedim diye kandırmayın.
Ayvalık Tostu’nun en önemli özelliği ekmeği. Ayvalık’ın özgün tatlarından birisi de nohut mayasıyla yapılan Simit Ekmeğidir. İşte bunu 1983 yılında en iyi yapan fırın Hüseyin Sargın’a ait olan fırınmış. Bu Fırında çalışan Karadenizli bir usta bu hamuru ve Kozak (Bergama) yöresinin pekmezini de kullanarak bir tost ekmeği yapmış. Daha sonra bu tost ekmeği geliştirilmiş ve kullanılarak farklı pişirme pişirme yöntemi ve malzemelerle Ayvalık Tostu ortaya çıkmış. Önce Ayvalık’ta yaygınlaşan bu tost şekli, daha sonra yerli turistler eliyle tüm Türkiye’ye duyurulmuş ve ortaya meşhur Ayvalık Tostu çıkmış.
Ayvalık tostu akıllarda sosisli, sucuklu, salamlı, kaşarlı, turşulu, ketçap-mayonezli bir tost olarak canlanıyor ama orjinal bir Ayvalık tostunda kullanılan malzemeler biraz daha farklı. Sonradan batılılaşma ile içine sosisler salamlar girmiş. Gerçek Ayvalık tostunu Ayvalık tostu yapan şey tulum peyniri, kasap sucuk ve domates üçlüsü.
Ayvalık’ta otogardaki büfeden, Cunda‘daki çay bahçesine kadar herkes Ayvalık tostu yapıyor.Doğal olarak da hiçbir tat gerçek Ayvalık Tostunun tam anlamı ile hakkını bence vermiyor. Benim tavsiyem Ayvalık Tostu’nu sadece merkezde ki Tostçular çarşısında yemeniz. Ayvalık’ta tostçuların büyük bir bölümü “Tostçular Çarşısı” dedikleri bu alanda bulunuyor. Böyle minik minik dükkanların yan yana dizildiği küçük bir çarşı. Merkezde ki Migros’un hemen yanında kurulu bu alanda hakiki Ayvalık Tostunu yemeniz mümkün. Hepsi oldukça dar olsa da zamanında lezzetleri dilden dile dolaşıp bütün Türkiye’ye yayılmış bu dükkanlar günün 24 saati açık ve hep dolu. Benim favorilerim Avşar büfe ya da Mesut Büfe;artık tercihi siz yaparsınız. Yazımın sonuna gelmişken size Ayvalık Tostu’nun tarifini de vereyim, yapmayı deneyin. Aynı lezzeti bulacağınızı sanmıyorum ama bulursanız haberim olsun.
Malzemeler :
4 parça Ayvalık tost ekmeği (2 kişi için)
6 ince dilim kaşar peyniri
10 adet sosis (küçük boy)
15 ince dilim salam
7-8 dilim sucuk
1 adet domates
1 küçük kase rus salatası
3-4 adet salatalık turşusu
tuz
etleri sotelemek için 2-3 yemek kaşığı sıvı yağ
Hazırlanışı :
Sosis ve salamları ince ince boyuna (julyen) doğrayın. Kaşar peyniri, salatalık turşusu ve domatesi boyuna dilimleyin.
Sosis, salam ve sucukları teflon tavaya çok az yağ ekleyerek ayrı ayrı soteleyin. Tost ekmeklerini makinasında 1 dakika kadar ısıtın, aralarını açarak önce kaşar peyniri dilimlerini sonrasında da sotelediğiniz sosis, salam ve sucuğu koyun.
İstediğiniz miktarda rus salatası, turşu ve domates ekleyerek servis yapın.
Afiyet olsun…
