Balıkesir Belediyesi’nin Tarihi
Osmanlı Devleti'nin yerel yönetim anlayışından modern belediyeciliğe geçişte önemli bir rol oynayan Balıkesir Belediyesi, 1864 yılında kurulmuş ve günümüze kadar köklü bir gelişim süreci geçirmiştir
Balıkesir Belediyesi’nin Tarihi
Osmanlı Devleti’nin yerel yönetim anlayışından modern belediyeciliğe geçişte önemli bir rol oynayan Balıkesir Belediyesi, 1864 yılında kurulmuş ve günümüze kadar köklü bir gelişim süreci geçirmiştir
Merhaba bu yazımda size Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin tarihi hakkında bilgi vermek istiyorum. Belediyeden aldığım bilgilerden derlediğim yazımla yaşadığımız şehrin biraz geçmişine bakalım.
Osmanlı Döneminde Belediyecilik
Osmanlı Devleti döneminde, günümüz belediyecilik hizmeti olarak nitelendirilen temizlik, su, vakıflar ve imar gibi hizmetler, Kadı, İhtisap Ağası ve Subaşı gibi yerel yöneticiler tarafından yürütülüyordu. İlk belediyecilik hizmetleri ise 17. yüzyılda İstanbul’da “İhtisap Ağalığı” adı verilen teşkilat aracılığıyla başladı. Bu teşkilat, 1855 yılında Şehireminliği’ne dönüştürüldü ve kentteki yerel hizmetlerin yürütülmesi bu yapı altında gerçekleştirildi.
Balıkesir Belediyesi’nin Kuruluşu
Osmanlı döneminde taşrada belediyecilik düzenlemelerinin öncüsü olan 1864 Vilayetler Nizamnamesi, Balıkesir Belediyesi’nin kuruluşuna da zemin hazırlamıştır. Bu düzenleme, modern belediyecilik anlayışının taşrada da uygulanmasını sağlamış ve Balıkesir Belediyesi’nin ilk temelleri bu tarihlerde atılmıştır. İlk belediye hizmet binası, bugünkü Ali Hikmet Paşa Meydanı’nda bulunan tek odalı bir yapıydı. Daha sonra bu bina, Necip Ali Bey zamanında üç katlı olarak yeniden inşa edildi.
İlk Belediye Başkanları ve Çalışmalar
Resmi kayıtlara göre Balıkesir Belediyesi’nin ilk reisi Deratam Efendi olarak geçse de, Kerim Kâni Akpınarlı’nın “Balıkesir Şehir ve Belediye Tarihi” adlı eserine göre, Deratam Efendi’den önce dört belediye başkanı daha görev yapmıştır. Giridioğlu Ali Bey döneminde başlayan belediye hizmetleri, dar bir kadro ve sınırlı bir bütçeyle yürütülse de Sultan II. Abdülhamit döneminde büyük bir gelişme gösterdi. Giridioğlu Ali Bey’den sonra Hacı Edhem Ağa, Ahmed Ağa ve Mehmed Ali Rahmi Efendi gibi isimler Balıkesir Belediye Başkanlığı görevini icra ettiler. Bu dönemlerde köprü, yol yapımı, şehrin aydınlatılması, ilk eczane ve ilk hastanenin açılışı gibi önemli hizmetler gerçekleştirildi.
Balıkesir Belediyesi’nin Gelişimi
Kuruluşunun ardından 1898 depremi, Kurtuluş Savaşı ve 1950 çarşı yangını gibi zorluklara rağmen Balıkesir Belediyesi, planlı teşkilatlanmasını sürdürerek ülkemizin önde gelen yerel yönetimlerinden biri haline geldi. 6 Aralık 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 6360 sayılı kanunla “Büyükşehir” statüsünü kazanan Balıkesir Belediyesi, kısa sürede yeni yapılanmasını tamamlayarak, insan odaklı çağdaş yönetim anlayışıyla kent sakinlerine kesintisiz hizmet sunmaya devam etmektedir.
Bu Zamana Kadar Başkanlık Yapan İsimler
- Zarplıoğlu Nuri Bey ( 24.07.1907 – 13.06.1908 )
- Şükrü Yırcalı ( 14.04.1916 – 12.05.1916 )
- Şerafettin Bey ( 14.05.1916 – 15.06.1916 )
- Nuh Bey ( 16.06.1916 – 02.07.1916 )
- Muhittin Bey ( 03-17.07.1916 – 16.03.1921 – 11.08.1921 )
- Hulusi Zarplı ( 01.05.1918 – 31.07.1918 )
- Ali Rıza Efendi ( 01.08.1918 – 30.12.1918 )
- Hafız Mehmed Emin Efendi (Keçeci) ( 01.01.1918 – 31.08.1920 )
- Hacı Kamil Efendi (Kaptanoğlu) (01.09.1920 – 30.10.1920 )
- Mehmed Efendi (Bozok) (04.10. – 30.11.1920 – 20.02.1920 – 15.03.1921 )
- Cemil Efendi (Abbüsselamoğlu) ( 01.12.1920 – 19.02.1920 )
- Hakkı Efendi ( Hattatoğlu) ( 12.08.1921 – 30.09.1922 )
- Hayrettin Karan 8 01.10.1922 – 29.02.1925 )
- İsmail Naci Kodanaz ( 01.09.1925 – 31.12.1934 )
- Saim Gündoğan (01.1935 – 28.09.1936 )
- İsmail Naci Kodanaz ( 29.09.1936 – 04.11.1942)
- Ferit Tüzel ( 11.11.1942 – 05.02.1944 )
- İsmail Hakkı Varnalı ( 17.02.1944 – 31.05.1946 )
- Muammer Yasa ( 01.06.1946 – 30.03.1950 )
- Vasıf Ispartalı ( 01.04.1950 – 05.09.1950 )
- Tevfik Yoldemir ( 06.09.1951 – 19.12.1951 )
- Faik Ocak ( 11.01.1952 – 30.09.1957 )
- Enver Durmaz ( 10.01.1958 – 11.05.1960 )
- Şemsi İlter ( 01.06.1960 – 20.06.1960 )
- Said Koçak ( 20.06.1960 – 01-10.1960 )
- Amiral Zahid Kırağlı ( 01.10.1960 – 17.11.1963 )
- Hüseyin Baştuz ( 17.11.1963 – 08.12.1973 )
- Kaya Avni Sağlıkçı ( 10.12.1973 – 11.09.1980 )
- Orhan Bayraktar ( 12.09.1980 – 14.12.1980 )
- Alb. Süleyman Aksoy ( 15.12.1980 – 29.03.1984 )
- Ziyaettin Tan ( 30.03.1984 – 01.04.1989 )
- Sami Gökdeniz ( 31.03.1989 – 29.04.1999)
- Ziyaettin Tan ( 30.04.1999 – 03.04.2004 )
- Sabri Uğur ( 04.04.2004 – 03.04.2009 )
- İsmail Ok ( 03.04.2009 – 30.03.2014 )
- Ahmet Edip Uğur ( 31.03 2014 – 30.10.2017 )
- Zekai Kafaoğlu ( 07.11.2017 – 31.03. 2019 )
- Yücel Yılmaz ( 31.03.2019 – 31.03.2024 )
- Ahmet Akın ( 31.03.2024 – Devam Ediyor )
Evet şehrimize bir çok belediye başkanı hizmet etmiş ve etmeye devam ediyor. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.
Demirhan Görgülü