Balıkesir Feracesi Hala Yaşıyor

Balıkesir Feracesi Hala Yaşıyor

FERACEMİ ALIR ÇIKARIM

Balıkesir ve ilçelerinin günümüzde özelikle köylerinde hala kullanılan bu giysi kadınlara büyük kolaylık sağlıyor. Sırtına feracesini geçiren Bigadiç’li Fatma İpek Feraceyle “ta Fizan’a” kadar giderim diyerek kıvrağın ,kendisini her anlamda güvende hissettirdiğini söyledi.

Bol ve Rahatlığı İle Tercih Nedeni Oldu

Balıkesir ve çevre ilçelerinde kadınlar Ferace giyer. Bu giysi geleneksel bir kadın giysisidir. . Kadınların dışarı çıkarken giydikleri bol ve yakasının arka kısmı eteklere kadar uzanan bir üstlük şeklinde olan bu kıyafetin, Osmanlı döneminden buyana kadınının sırtında yaşam bulmuş giysilerden olması ve önü açık ferah elbise anlamını taşımasıyla birlikte kullanıldığı biliniyor.

Hem Erkek Hem Kadın İçin Olanı Var

Günümüzde hala kadınlar ferace giyiyor ancak erkekler için kullanılan feraceler zaman içinde kullanılmamaya başlamış. Günümüzde bu giysinin giyim kuşam literatüründe üç ayrı elbise türünün adı olduğu görülüyor. Kadınların sokakta yaşmakla giydikleri üst elbisesi; ilim adamlarının giydikleri çok geniş ve bol, kolları yırtmaçlı bir çeşit cüppe, biniş; Mevlevilerin giydikleri uzun hırka. Bu üç kıyafetten en eskisi olan Mevlevi feracesi, Mevlânâ’nın anlattığı hikâyeye göre, iç sıkıntısına uğrayan bir sûfinin elbisesinin önünü yırtarak, ferahlamasıyla ortaya çıkan ve daha sonra “ferahlık” anlamına gelen bu isimle anılmış.

Kadın ve Erkek Feracesi Arasındaki Fark

Kadın feracesi ayaklara kadar uzanan uzun kollu ve omuzlardan dönerek inen, büyük yakalı bir mantoya benziyor. Erkek feracesi ise kolları oldukça bol, önü açık, zaman zaman da yaka kenarları kürklü bir cüppe şeklinde oluyor.

Günümüzde Feraceler Sandıklara Girdi

Günümüzde unutulmaya yüz tutan feraceler özellikle kırsalda hakim. Feracelerin yerini renkli mantolar aldı. Ayrıca siyah renkte olan feraceler hala kullanılırken artık kullanmayanların feraceleri ise sandıklara girdi. Kullanılmayan eşyalar arasına giren feraceler mat veya kumaşına göre parlaksı siyah renkte oluyor.

Müslümanlar ve Gayrimüslimler Nasıl Kullanırdı?

Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde yaygın bir şekilde kullanılmış. Olan feraceler herhangi bir ayrım yapılmadan herkesin giyebildiği türden kılıklar olmuşlar. Ancak Müslüman ve gayr-i Müslimlerin ayırt edilebilmeleri için ferace ve ayakkabılarda renk ayrımına gidilmiş. Buna göre, Müslümanlar kırmızı, yeşil, mavi gibi renkleri kullanmış ve gayr-i Müslimler ise açık renk kullanmışlar.

Kültür Mirası

Kültürümüzün önemli mirasları arasında yer alan feracenin günümüzdeki kullanımı azda olsa hala var.Balıkesir’de Bigadiç ve köyleri,Sındırgı ve köylerinde ferace hala giyiliyor.Balıkesir il merkezinde ve Balıkesir’e bağlı “Aslantepecik”“Atköy” “Kurtdere” ve “Ayşebacı” köylerinde de kadınlar hala ferace kullanıyor.

Bazı ilçe ve Köylerde “Kıvrak” Deniyor

Balıkesir merkeze bağlı bazı köylerde önemli noktalardan biriden “ferace” nin çeşitli şekillerde adlandırıldığı ve bağlandığı bilinir. İç ve dış bağlamalı olan feracelere Bigadiç ilçesinde “Kıvrak” denir. Bu ismi giyimdeki çabukluğu ve kolaylığından alır. Balıkesir’in bazı köylerinde ise “Terlik, Telik ” denen ferace her yerde aynı siyah renkli ve bağlamalı kullanım rahatlığı ile giyilen bir üst giysisidir.

Kadınlara Giy Çık Kolaylığı Sağlıyor

Rahat kullanımı ile dikkat çeken feracenin bu özelliği, kadınların ferace giymelerindeki en önemli nedenlerden biri. Özellikle iş yükünü üzerine almış köylü kadınına “giy-çık” imkânı sağlıyor.

Ferace’de Çocuk Bile Taşıdık

Balıkesir’in Bigadiç ilçesinde Emine Bağrıyanık gazetemerhaba.com için Feracenin ilçede nasıl kullanıldığını aktardı: “Kadınların büyük çoğunluğu“ komşulara giderken feracelerini üzerlerine alırlar. Bizim buralarda tarla işi çok olur. Haliyle kadınlar tarlada çalışırken feracenin eteğini kıvırıverirler. Hatta ferace çok işe yarar. Küçük çocuğu olan Feracesini kıvırıp çocuğu içine koyarda taşır. Ben çocuklarımı feracede büyüttüm. Eskiler daha çok bilirler. Feracesiz olmaz.

Yada çanta niyetine pazarını yaptıysa feraceyi kıvırıp üzerine atarda taşılar. Hala yapan var. (01 Şubat 2024)”

HABER: NURSİMA AKYÜREK