Balıkesir Paşa Konağı’nın Hüzünlü Hikayesi

Balıkesir Paşa Konağı’nın Hüzünlü Hikayesi

Evlat acısına neden olduğunu düşündüğü konağı satması…

‘’ 27 pafta, 256 ada, 17 parselde bulunan konak, yapım süreci, milli mücadeledeki tarihi olaylara tanıklık etmesi, okul olarak kullanılması ve ünlü birçok kişinin konağı gezmesi ile kentin kültür tarihinde yer almıştır

KONAĞIN HÜZÜNLÜ HİKAYESİ

Konağın temeli atılırken paşanın iki oğlundan birinin, bina bittikten sonra da diğer oğlunun ölmesi üzerine paşa; konağı yakmak ister, çevresi bunu engeller. Evlat acısına neden olduğunu düşündüğü konağı satar.

Konak ne için kullanıldı

Paşa Konağı milli mücadele yıllarında, Kuva-yi Milliyecilere toplantı yeri, İkinci Dünya Harbi’nde Askeri Levazım deposu, daha sonraları da tütün tekel deposu, anaokulu ve ilkokul olarak kullanıldığı ve Balıkesirli Mustafa Onurgil anaokulunu, Kemal Ayan da ilkokulu o zamanki adı İstiklal İlkokulu olan Paşa Konağı’nda okuduğunu söylemiştir. İstiklal İlkokulu olan konak, aynı zamanda Cumhuriyet’in ilk yıllarında okuma-yazma seferberliğinin başlangıç noktalarından biri olduğu da biliniyor.

Ayrıca Tapu kayıtlarında Paşa Konağı’nın 1898 yılında satıldığı görülmektedir. Bu tarihten önceki kayıtlar, Balıkesir’de olmadığı için binanın yaşını tam olarak tespit etmek mümkün değildir. Rivayetlere ve teknik uzmanların tahminlerine göre binanın 250-300 yıllık bir yapı olduğu düşünülür.

Alparslan Ayral’dan edinilen bilgiye göre; Klasik yapı tarzı binalarıyla geçmişi geleceğe taşıyan Balıkesir’in sivil mimarlık dokusunu oluşturan bazı binalar, zaman ve tarih bilincinden yoksun yöneticilere rağmen varlığını korumuştur. Prof. Dr. Metin Sözen bu durumu kendisiyle yaptığım röportajda şöyle değerlendirmiştir:
“Güzel binaların çoğu yıkılmıştır. Halen ayakta kalmış bazı konaklar basamak yaparak geleneksel dokular korunabilir. Ama bir proje yapılırsa zoru yenme noktasına gelinebilir. Paşa Konağı, fonksiyon verilip kullanılması gereken başlıca yapılardan biridir.”

Ahmet Vefik Paşa’nın (1822-1891) Balıkesir’deki konağının ehemmiyeti ile birlikte mimarlık değeri de oldukça bilinir. Ahmet Vefik Paşa, konağın inşası sırasında konağı gezen mimar Kemalettin Bey’in Balıkesir’e geldiğinde konağı çok beğendiğini ve “İşte mükemmel bir tarihi ev, bu ev cam fanus içinde saklanmalıdır” dediği bilinmektedir.

Tapu kayıtlarında Paşa Konağı’nın 1898 yılında satıldığı görülmektedir. Bu tarihten önceki kayıtlar, Balıkesir’de olmadığı için binanın yaşını tam olarak tespit etmek mümkün değildir. Rivayetlere ve teknik uzmanların tahminlerine göre binanın 250-300 yıllık bir yapı olduğu sanılmaktadır. Konağın bilinen ilk sahibi dul bir kadındır. Konağı Balıkesir’in yerli ailelerinden Mehmet Niyazi Kent’in dedesi alır. Niyazi Kent, konağın satın alınışını şöyle anlatır:
“Bu ev Dev Loncası denen ve eski tabakhanelerin bulunduğu yerde açık artırma çıkarılmış. Dedem Hacı Mehmet, evin sahibi dul kadına istediği parayı vermiş. Bize lakap olarak ‘Alevekler’ dediler. Bu lakap Paşa Konağı alınırken takılmış. Tapu kayıtlarında dedemin ismi ‘Şehriğlioğlu’ diye geçer.”

Bülten