Balıkesir’de Tenekecilik Mesleği Yıllara Meydan Okuyor
Balıkesir’de Tenekecilik Mesleği Yıllara Meydan Okuyor
Neredeyse kaybolmaya yüz tutan ‘Tenekecilik’, Balıkesir’de yıllara meydan okumayı sürdürüyor.
Ayrıca, unutulmaya yüz tutan meslekler arasında anılsa da, Balıkesir’de hala bu mesleğin adını ve işçiliğini yaşatanlar var. Merhaba Gazetesi olarak bu örneklerden biri olan 61 Yıllık Sanatkar Sait ustaya konuk olduk. Ayrıca, öğretmen olma hayali kuran, ancak sanat okulunu tercih ederek sanatını ilerleten Sait Usta’ya Tenekeciliği sorduk.
Sait Usta 61 Yıldır Tenekelere Şekil Veriyor.
Balıkesir’de uzun yıllardır mesleğini yürüten Sait Usta, 13 yaşında başladığı çıraklık zamanını özellikle, “ustam ile abi kardeş gibiydik” diyerek başlıyor anlatmaya. Ayrıca günümüzde hala tenekeden elde edilen parçaların hala değeri olduğunu hatırlatıyor. Özellikle, yağmur olukları için, külleri toplamak ya da havalandırma bacalarına kapı yapıldığını vurguluyor.
“İnsanlar Şimdi Daha Kolay ve Hazır Olan Şeylere Meyil Ediyor”
Balıkesir’de de mesleğini severek yaptığını belirten Sait Usta, ilk hayalinin öğretmenlik olduğunu söyledi. Ancak, daha sonra seçimini Sanat Okulundan yana kullandığını ifade etti. Bu gelişmeyi de “Ders notlarım iyiydi. Ancak severek yapmak istediğim işin içinde buldum kendimi.” Cümlesi ile ifade ediyor. Ayrıca, yıllar içinde mesleğinde de pek çok değişimlerin yaşandığını vurguluyor. Bu değişimi de “Eskiden her şey daha farklıydı. İnsanlar şimdi daha kolay ve hazır olan şeylere meyil ediyor ”şeklinde belirtiyor.
“İşini Severek Yapan Yorulmaz”
İnsanların görüntüye, güzelliğe ve estetiğe önem verdiğini söyleyen Sait Usta geçen zaman içinde yaşanan değişimlere vurgu yapıyor. “Ben evlendiğimde evimde soba vardı. O dönemlerde bu soba ayrı bir değerdeydi. Şimdi o sobayı işyerime getirdim. Nostalji için alanlar var artık onları da. İşimi severek yapıyorum. Severek çalışan yorulmaz. Memnunum işimden. Teneke yumuşak çelik olduğu için buradaki makinelerle ben onlara şekil veriyorum. İsteğe göre şekillendirip kullanımını kolaylaştırıyorum. Allah bereket versin işimden memnunun hep severek yaptım ve hala severek yapıyorum ”dedi.
Mimari Ögeler İmal Ediyorlar
Tenekecilik, aslında ince galvenizli saçların işlenmesi işi. Bu meslek dalına mensup ustalar lamba, idare lambası, fener, çıra, soba, maltız; et, kestane ve mısır mangalı; su, salep, boza, süt, şerbet ve şalgam güğümü; kahveci yedeği, kahve tepsisi, semaver, batarya, çeşme, berber musluğu, güvercin yemliği, yoğurt kabı, yuvarlak gövdeli yoğurt tepsisi, sandık gibi gündelik kullanım araçlarının yanısıra; oluk, oluk kovası, çörten, saçak, sundurma örtüsü gibi mimarî öğeler imal ederler. Günümüzde tenekecilerin yoğunlaştığı işler çatı oluğu döşemeciliği ve saçak borularının onarımı gibi işler. Daha çok onarım işleri.
Mekanik Aletlerin Yerini Elektronik Aletler Aldı
Ürünler önceleri saç levhalardan makasla ya da kollu makasla kesilerek biçimlendirilirmiş. Günümüzde ise bu mekanik aletlerin yerini elektrikli giyotin almış. Kıvırma işleri de eskiden elle yapılırken bugün onun yerine elektrikli silindir kullanılıyor. Giyotinle kesilen levha elektrikli silindirle kıvrılıp şekil verildikten sonra punto makinesiyle kaynak yapılıyor. Eski ustalar şekil verdikleri levhaların üzerine elle süsleme suları işlerlerken bugün bu usul de terk edilmiş ve kordon makinesi kullanılmaya başlanmış. Tokmakla dövme tekniği ise halen sürdürülüyor. İşlenen hammadde önceleri İngiltere’den ithal edilen ve “bandon teneke” (kalaylı ince çekilmiş bir tür sac) olarak adlandırılan bir malzeme.Günümüzde daha çok galvenizli sac ve paslanmaz sac kullanılıyor.
Haber: Nursima Akyürek
