Balıkesir’in Kaybolan “Mavi Yıldız”ı Nerede?
Dünyada sadece Türkiye ve Yunanistan’ da oldukça dar bir yayılış alanı bulunan bu bitki ülkemizde halk arasında “mavi yıldız, mavi çiçek ve doğu razyası” gibi isimlerle bilinir.
Bilimsel adı Amsonia orientalis olan bu özel bitki, içerdiği çeşitli alkaloitlerden dolayı antikanser ve antitümör özelliğe sahip tıbbi bir bitkidir. Ayrıca, parlak mavi-mor çiçeklere sahip çiçek durumundan dolayı kültür formları Batı Avrupa ve Amerika’daki bahçelerde süs bitkisi olarak da kullanılmaktadır.
Mavi yıldız bitkisinin yayılış alanları, kent içi yerleşim yerlerindeki antropojenik etkiler nedeniyle sürekli olarak daralmış ve buna bağlı olarak populasyon yoğunluğu gitgide azalmıştır. IUCN-Dünya Doğayı Koruma Birliği tehlike kategorilerine göre “çok tehlikede (CR)” kategorisine alınmış olan Mavi yıldız bitkisi Türkiye’de tükenmekte olan nadir bir türdür. Şu an ki bilgilerimize göre bitkinin Türkiye’de sadece Balıkesir, İstanbul ve Bursa’da kaydı vardır. Kışın akan ve yazın tamamen kuruyan küçük dere kenarları ve dere içindeki suyun çekildiği yerlerde oluşan küçük adacıklarda yayılış gösteren bitkinin yayılış alanları şehirleşme nedeniyle yok olmak üzeredir.
Mavi Yıldız, tükenme riski çok yüksek bir bitki olduğundan acilen korunma altına alınması ve çoğaltılması gerekmektedir. Bitkinin Balıkesir’deki doğal yayılış alanlarından biri olan Paşaalanı mahallesindeki dere kenarları, şehirleşme ve dere ıslah çalışmaları sonucu yok olmuştur. Bu çiçeği görenlerin insaniyet ve doğa namına bizlere bildirmesini istiyoruz.
Uzun yıllardır yaptığımız aramalara rağmen maalesef doğal habitatlarında bulamadığımız bu bitkinin kendi yetişme alanında korunması mümkün görünmüyor. Bundan 19 yıl önce o zamanki Biyoloji bölümü hocalarının şahsi gayretleri ile doğal habitatlarından toplanan birkaç kök bitki NEF bahçesinde özel bir alana dikilerek günümüze kadar yaşatılabildi. Bu aşamadan sonra Balıkesir Üniversitesi’nin Biyoloji Bölümü, Tarım ve Orman Bakanlığının ildeki ilgili birimleri ve yerel yönetimlerin işbirliği içerisinde bu özel bitkinin “ex situ” koruma yöntemi ile Balıkesir’de sağlıklı gelişme gösterebileceği özel koruma sahalarında yeniden üretilmesi gerekiyor.
Balıkesir’in mavi yıldızına kavuşması dileklerimle…
