Beraat Gecesi

Tefsirlerde  Duhan Suresinin ilk  ayetlerinde Berat Gecesinden bahsedildiği görüşü vardır. Beraat gecesi  mana olarak, Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak demektir.
Yine bu geceye dört isim verilmiştir.  “Mübarek Gece”, “Beraet Gecesi”, “Sakk (sened) Gecesi. “Rahmet Gecesi.” Alusi Tefsiri, 8,112; Razi Tefsir,7,446

 “Ha, Mim.”Duhan 1

“Apaçık Kitab’a andolsun;”Duhan,2

“Gerçekten Biz onu mübarek bir gecede indirdik, gerçekten Biz uyaranlarız.”Duhan, 3

“Ki onda (o gecede) her hikmetli iş ayrılır.”Duhan, 4

“Katımız’dan bir emir ile; doğrusu Biz, (insanlara elçi) gönderenleriz.”Duhan, 5

“Rabbinden bir rahmet olarak. Şüphesiz O, işitendir, bilendir.”Duhan, 6

“Eğer kesin bir bilgiyle inanıyorsanız (Allah), göklerin, yerin ve bu ikisi arasında bulunanların Rabbidir.”Duhan, 7

“O’ndan başka İlah yoktur; diriltir ve öldürür. Sizin de Rabbinizdir, geçmiş atalarınızın da Rabbidir.” Duhan, 8

Bu ayetler hakkında iki rivayet vardır.  Bu mübarek gece Kadir Gecesidir. Bazıları ise  bu gecenin Berat Gecesi olduğunu söylemişlerdir.

Yine her iki rivayeti birleştiren diğer bir görüş ise hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanır ve Kadir Gecesine kadar devam etmektedir.

İbni Abbas’tan gelen rivayet göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir: Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her-şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir denilmiştir.

Rızıkla alakalı defterler Mikail as. verilir. Savaşlarla ilgili defterler Cebrail as. verilir. Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil as. verilir. Ölüm ve musibetlerle ilgili defter de Azrail as. teslim edilir.

Fahreddin Razi’ ye göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde ise her defter sahibine teslim edilir. Hülasatü’l-Beyan Tefsiri, 13,5251

Kur’an-ı Kerim’in beraat gecesi  indirilmesi konusunda Tefsirlerde genel şöyle bir bilgi verilmektedir. Berat gecesi, Kuran-ı Kerimin Levh-i Mahfuzdan dünya semasına toptan indirilmiştir. Buna inzal denir. Kadir gecesinde ise Peygamberimiz sav ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır. Buna da tenzil denir.

Berat Gecesinin beş ayrı özelliği rivayet edilmektedir.
1. Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması.
2. Bu gecede yapılacak ibadetlerin diğer vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması.
3. İlahi rahmetin bütün alemi kuşatması.
4. Allah’ın af ve bağışlamasının coşması.
5. Peygamberimiz sav’e tam bir şefaat yetkisinin verilmiş olması.

Bir rivayete göre Resulullah sav Şaban’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi. Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi. Onbeşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi. Ancak Allah’tan devenin kaçması gibi kaçanlar başka… Hak Dini Kur’an Dili, 6,4294

Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir işaret olarak yorumlanmaktadır. Hak Dini Kur an Dili, 6,4294

Peygamberimiz  Efendimiz sav Berat Gecesinin feyiz ve bereketini  anlatırken “Şaban’ın 15. gecesi geldiğinde geceyi uyanık ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin. O gece güneş battıktan sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir. “İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım. “Rızık isteyen yok mu, hemen rızık vereyim. “Başına bir musibet gelen yok mu, hemen sağlık ve afiyet vereyim. “Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eder.” İbni Mace, İkame, 191

Bir Berat Gecesinde  Hz. Aişe yanında Allah Resulü sav göremeyince kalkarak Efendimizi aramaya başlar. Peygamberimiz sav ‘i Cennetü’1-Baki mezarlığı yolunda bulur.
Peygamberimiz sav  mübarek hanımına Berat Gecesinin faziletini şöyle anlatır. Ya Aişe “Muhakkak ki, Allah cc Şaban’ın onbeşinci gecesinde dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve Beni Kelb Kabilesinin koyunlarının kılları sayısınca insanları mağfiret eder.” İbni Mace, Mukaddime, 191; Tirmizi, savm,39

Bazı alimler Berat gecesi elli bin senelik bir ibadet hayatının sevabını bir gece içinde bize kazandırabilir. “Onun için elden geldiği kadar Kur’ân ve istiğfar ve salavatla meşgul olmak büyük bir kârdır.” Demişlerdir. Gecenin manevi değeri dolayısıyla namaz, Kur’an tilaveti, zikir, tesbih ve istiğfarla geçirilmesi müstehap görülmüştür.

Duamızda ise şu bölümün olması tavsiye edilmiştir. “Allahım, azabından affına, gazabından rızana sığınırım, Senden yine Sana iltica ederim. Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen Kendini sena ettiğin gibi yücesin.” “Allahım, şayet ismimi saîdler defterine yazdıysan, orada sabit kıl. Şayet ismimi şakiler defterine yazdıysan oradan sil. Çünkü Sen buyurdun ki, ‘Allah dilediğini siler yok eder, dilediğini de sabit bırakır, Levh-i Mahfuz Onun katındadır.”

Rabbimiz bizlere ve tüm ümmete bu geceyi  birliğimize  ve dareyn saadetimize vesile kılsın…..