Bir Zamanlar 85’ti, Şimdi Yalnızca 3 Kaldı!
Keçenin Kalbi Balya’da Atıyor: Bu Meslek Yok Oluyor!
Bir Zamanlar 85’ti, Şimdi Yalnızca 3 Kaldı!
Balıkesir’in Balya ilçesine bağlı Ilıca köyünden Mehmet Mert, 1968’den bu yana keçe üretiyor. Çekirdekten yetişen usta, hem el emeğiyle ürettiği keçelerin değerini hem de yok olmakta olan bir mesleğin hikâyesini anlatıyor.
Keçeye Hayat Veren Son Ustalardan: “Bir Zamanlar 85 Dükkândık, Şimdi Yalnızca 3 Kaldık”
Balya’nın Ilıca köyünden Mehmet Mert, 1954 doğumlu. Henüz 14 yaşındayken, 1968 yılında çırak olarak adım attığı keçe üretim işine o günden bu yana ara vermeden devam ediyor.
“Bu işe çekirdekten yetiştim,” diyen Mert, keçe üretiminin her aşamasını hâlâ büyük bir ustalıkla sürdürüyor.
Keçeyi, tamamen doğal yünle ürettiğini belirten Mehmet Mert, koyun yününü köy çobanlarından, fabrikalardan ve çevre illerden temin ettiğini söylüyor.
“Keçe dediğin koyun yününden olur, başka katkı maddesi olmaz. İyi bir çoban kepeneği 24 saat yağmur altında durur ama suyu geçirmez” diyerek el emeğiyle yapılan keçe ile fabrikasyon ürünler arasındaki kalite farkını vurguluyor.
“Her Bölümü Zor, Her Adımı Emek”
Keçe üretimi sabır, güç ve tecrübe istiyor.
Yün önce kırkılıyor, temizlenip dikenlerinden ayıklanıyor. Ardından tarak makinesinden geçiriliyor ve kalıba konuluyor. Keçe makinesinde dövülerek sıkıştırılıyor, şekil veriliyor. Sonrasında sabun ve su karışımıyla yumuşatılıyor, yeniden sıkıştırılıyor ve kaliteye göre yıkanıp kurutuluyor.
“Her bölümü zordur keçenin. Boşlamaya gelmez. El işçiliğiyle yapılan keçe hem sağlam olur hem ömürlük olur” diyor usta Mert.
“Eskiden 85 Dükkan Vardı, Şimdi 3 Tane Kaldı”
Mehmet Mert’in sözleri, sadece bir ustalığı değil, aynı zamanda bir kültürel mirasın yok oluşunu da gözler önüne seriyor.
“1969’da Balya’da büyüklerimizin 85 keçe dükkanı vardı. Talep öyle fazlaydı ki iş yetişmezdi. Şimdi sadece 3 dükkân kaldı. Çünkü hazır giyim geldi, meslek kayboldu” diyor.
Bugün el yapımı keçe ürünlerinin fiyatları, kullanılan yün kalitesine ve işçiliğe göre değişiyor. Ancak Mehmet Mert’e göre asıl değer, kaybolan bu mesleğin her lifine sinmiş emekte saklı.
“Keçe Üretmek Sadece Bir İş Değil, Bir Yaşam Biçimi”
Mehmet Mert’in dükkanı artık sadece keçeleri değil, Balya’da tükenmekte olan bir geleneğin hafızasını da barındırıyor. Her parça keçe, yılların emeği, alın teri ve ustalığının simgesi olarak değer kazanıyor.
Nursima Akyürek
