Bir Zamanlar Başak Sarısı El Emeği Temizliğin Gözdesiydi
Bir Zamanlar Başak Sarısı El Emeği Temizliğin Gözdesiydi
Etrafı süpürmek amacıyla el emeğinin temizlik yapımında kullanılan el süpürgeleri Balıkesir’de hala üretiliyor. Günümüzde el süpürgesi Balıkesir’de özellikle kırsal bölgelerin tercihi. Geçmiş yıllarda her evin bir köşesinde temizlik için bekleyen el süpürgeleri, şimdilerde elektrikli ev aletlerinin gelişimi ile birlikte evlerdeki yerini değiştirdi. El süpürgeleri artık dükkanların kapı önlerinde, avlu ve balkonlarda temizlik için bekliyor.
EN DOĞAL OLAN TERCİH EDİLİR
El süpürgeleri üretimi bir hayli zor ve zahmetli. Küçük tohum taneleri ile yeşillenip tarlaya atılan ardından harmana bırakılan otlardan elde ediliyor. Üreticilerin elinde şekil bulan el süpürgeleri işçilikle birlikte ipler vasıtası ile birleştiriliyor ve süpürge yapabilmek için otlara güç kazandırılıyor.
TOHUMDAN OT’A OT’DAN ŞEKLE BÜRÜNEN SÜPÜRGE
Balıkesir’de üretici ticaret işletmecisi Hilmi Yılmaz el süpürgelerinin yapımını ve kullanımı ile ilgili değişimleri MERHABA’ya anlattı. El süpürgelerini yapan çalışanlarımız var diyen Yılmaz kendimizde zaman buldukça yapımını üstleniyor ve yapıyoruz dedi. Birinci sınıf malzeme ile yapılan süpürgelerin daha kaliteli olduğuna değinen Yılmaz, Türkiye’nin her yerine toptan veya perakende olarak el süpürgelerini ulaştırdıklarını belirtti.
EL İŞÇİLİĞİNİN ZAHMETİ TEMİZLİĞİN ERBABI
Balıkesir’de üretimi yapılan ot süpürge veya çalı süpürge adıyla geçen süpürgeler, el işçiliği ile süpürge halini alıyor. Zaman içinde el yapımı, el işçiliği ile ortaya çıkan süpürge yapımı azaldı diyen Halil Yılmaz, geçtiğimiz yıllarda makine imalatına da geçtiklerini belirtiyor. Plastik satılanlarda var diyen Yılmaz “Ancak, el süpürgeleri doğal. Üretimi daha zor. Çünkü, birebir elinizle otları birleştirmeniz, yan yana getirmeniz, iplerini ayırmanız, bağlamanız gerekiyor. Bu da bir çeşit el becerisi yani işçiliği demek. El süpürgesi yapan sayısı az. Üretimi zahmetli olduğu için günümüz koşullarını da düşününce kolay üretim tercih ediliyor. Hangisi diye sorarsanız elbette ki doğal olan her zaman en güzel olandır” dedi.
EN ÇOK KULLANILAN MAVİ VE KIRMIZI İPLER
El süpürgelerine en güzel giden renkler kırmızı ve mavi renkler. Dolayısıyla birleştirme işlemi için kullandığımız iplerin renkleri mavi ve kırmızı diyen üretici Yılmaz, el süpürgelerinin daha çok bahçeler için yada evlerin salonları için alındığını söyledi. Balıkesir’de genellikle tercih edilenler doğal olan eski tip el işi el süpürgeleri. El süpürgelerinin yapımı 30 yıl öncesini düşündüğümüzde ciddi oranda azaldı. Bu süre içerisinde yaşanan gelişmeler el süpürgelerine de yansıdı diyebiliriz.”
“YAŞÇA BÜYÜK OLANLAR DEĞERİNİ BİLİYOR”
Halil Yılmaz “Ot süpürgeler daha pratik beklemeden elinize alıp yeri süpürebiliyorsunuz. Daha pratik olduğu için tercih edenler mutlaka var. Genellikle köylerde avlularda kullanılıyor, Balkon, merdiven boşluğu, kapı önü ve benzeri alanları süpürme amaçlı çok kullanılan bir ürün. Yıldırım Cami yanında bizde uzun zamandır bu hizmeti veriyoruz. Yaşı daha büyük olan kişiler doğal el süpürgelerini daha iyi biliyorlar.”
KÜÇÜK TOHUMDAN ELDE EDİLEN OTLARIN HİKAYESİ
Halil Yılmaz “El süpürgelerinin yapımı küçük tohum halinde başlar. Tarlaya ekilir zor ve zahmetlidir. Zaman içinde büyür ve saçaklarında tohum birikir. İlk çıktığında bildiğiniz ot rengi yeşildir. Tohumları taranır makinede. Kızıla rengi çalmasın diye tarlaya serilir ve Ağustos ayında rengi yerine gelir. Tarlasında aldığı renk altın sarısı aldığı renktir. Her işi aslında tek tek elden geçtiği için zahmetli ve el işi olan bir iş bu.”
OT SÜPÜRGE FİYATI 50 TL’DEN BAŞLIYOR
“Fiyatları gün ola harman ola diye bir laf var. Bizim ucuzluk zamanı. Harman zamanı dediğimiz.O dönemlerde fiyatlar uygun olduğu için o dönemde alıyoruz. El süpürgeleri 50 TL’den başlıyor ve 65-75 TL’ye kadar çıkıyor. Toptan fiyatına perakende satış fiyatı bunlar.”
HABER: MUHAMMED CAN AKYÜREK
