Böğürtlen
Dağlarda, yol kenarlarında ve âtıl yerlerde yabanisine rastlamak mümkün böğürtlenin. Kendinize veya ticari amaçlı olarak dikip; taze olarak 3-4 gün içinde tüketebilir, soğukta tutarak 7-10 gün içinde, dondurarak daha fazla zaman sonra tüketebilirsiniz. Ayrıca pasta sanayinde kullanılması için, reçel-marmelat-jöle-şurup yapılması için, dondurma yapımında kullanılması için, alkollü veya alkolsüz içeceklere konması için ve daha birçok sektörde kullanılacağı için sözleşmeli üretim yapıp iyi para kazanabilirsiniz. Yetiştiriciliği kolaydır, kısa zamanda meyveye yatar ve birim alandan fazla miktarda ürün alırsınız.
Böğürtlen çok yıllık dikenli bir çalı bitkisidir. Artık böğürtlenin kültür alınmış formlarından geliştirilen dikensiz çeşitler de bulunmaktadır. Ülkemiz ve ilimiz ekolojisi böğürtlen yetiştiriciliğine uygundur. Değişik iklimsel farklılıklara kolaylıkla uyum sağlayabilir. Toprak, aşırı killi olmadıktan sonra, her tür toprak uygundur. Her toprak pH seviyesinde yetişebilse de en uygun seviye olarak 6-7 arasıdır. Suyu seven bir bitki olduğu için rutubetli toprak ister ama su birikmesini sevmez. Bol güneş alan yerleri sever. Hasat zamanı olan Haziran, Temmuz ve Eylül aylarında yağmur yağmaması önemlidir. Sert esen rüzgârları sevmez. Kökleri 1,5 -2 m derine inebilir ama köklerin çoğunluğu 0-45 cm lik toprak kısmındadır. Ekonomik ömrü 15-20 yıldır.
Ticari bahçeler için telli terbiye sistemini tavsiye ederim; ilaçlaması kolay, gübrelemesi kolay, hasadı kolay. Balıkesir iklimine göre en uygun fidan dikim zamanı olan Kasım-Ocak arasıdır. Sıra arası 1,5 m ve sıra üzeri 0,5 m şeklinde dikilmeli, dikim çukurunda mutlaka kaliteli bir Leonardit kullanılmalıdır.
Böğürtlen meyvelerinde olgunlaşma süresi uzundur ve 2 ayı bulabilir. Taze tüketim için meyveleri uzun süre saklayamazsınız. Ya hasat edildiği gibi hemen pazara sevk edeceksiniz ya da meyveleri soğuk ortamda bekleteceksiniz. Doğada yabanileri var demiştik önce şunu anlamamız gerek “doğada bitkiler bulduğu ile yetinirler ve ona göre verirler, özel olarak siz yetiştiriyorsanız-ki bunun adı kültüre almak- bitkinin gübre, ilaç, su ihtiyaçlarını karşılayacaksınız. Çünkü kültürde amaç daha fazla verim almak.
Dikime hazırlık: Dikimden 1 ay önce toprağı pullukla 30-35 cm derinden sürün, daha sonra dekara 4-5 ton hayvan gübresi veya dekara 2 ton hayvan gübresi ile birlikte 300kg kaliteli Leonardit verin. Leonarditli hayvan gübresini tavsiye ederim. Toprak analizi sonuçlarına uygun olarak yapılması gereken taban gübrelemesini yapın ve daha sonra toprağı bir kere daha sürün. Toprağı keseksiz ve düz hale getirmeniz önemli. Fidan çukurlarını açın, fidan çukurunun en altına 200 gram Çinkolu/Kükürtlü 15.15.15 veya 150 gram Kükürtlü 20.20.0 gübresi üzerine Leonardit koyun (gübre alta Leonardit üste). Fidanı dikin.
Böğürtlende kök ve kök boğazında bulunan gözlerden her yıl yeni sürgün çıkar. İlk baharda bu gözlerden çıkan sürgünler mayıs ayında çiçeklenme başlar ve ağustos ayına kadar devam eder. Bundan dolayı bitki üzerinde farlı olgunlaşma dönemlerinde meyveler görülebilir. Çiçeklerin tozlanması arılarla olur. 2 yaşlı dallardan meyve yapacak, bu şu demek ilk dikilen fidan 2 sene sonra meyve yapacak. Dalların kuvvetli gelişmesi ve bu dalların yan dallarından büyük meyve alınabilir. Gelişkin bitkide 2 yaşlı dallar meyve verirler. Böğürtlende meyve veren dal kurur bundan dolayı bu kuruyan dalların her sene Mart 20-30 arası dibinden kesilerek uzaklaştırılması gerekir. Ayrıca Nisan’ın ilk haftasında bitkideki ince, cılız, kopuk sürgünler uzaklaştırılmalı, bitkide 5-6 dal, bırakılmalıdır.
Hasat: Meyveler krem renginden başlayarak, yeşil, mavimsi, kızılımsı, bordomsu, morumsu ve siyahımsı renk alır. Meyveler siyahlaşınca hasat zamanı gelmiştir. Siyahlaşan meyvenin sapı da koyu renk olur. Fakat meyve rengi hasat zamanı tayininde yanıltıcı olabilir. Hasat zamanı gelmiş olan meyve dalından çok kolay şekilde kopar. Böğürtlen tam olgunlaşmadan hasat edilmez. Böğürtlen hasadı sabah erken saatlerde yapılmalıdır. Olgun meyveler toplanırken diplerindeki çanak yaprakları ile toplanır. Hasat zamanı Haziran, Temmuz ve Eylül aylarıdır.
Böğürtlende kural olarak taze tüketilecekse haftada 2 defa toplama yapılır, sanayiye verilecekse haftada 1 defa hasat edilir.
İyi bakımlı olan bahçelerden dekardan yaklaşık 2-2,5 ton ürün alınabiliyor. Bugünün rakamları ile yaşının kilogramı toptanda 80TL olan Böğürtlenin internetteki satış fiyatları kilogramı 140-200 arasında.
Masrafı ve işçiliği az ama kazancı fazla olan Böğürtlen, alternatif bir ekonomik kalkınma yani para kazanma iş modeli olarak görülmektedir. Bursa bölgesinde Böğürtlencilik yaygındır.
Haftaya görüşmek üzere kalın sağlıcakla.
