Çalışkan Karıncalar
Çalışkan Karıncalar
Bahçe içinde müstakil bir ev hayalinizi gerçekleştirdiyseniz eğer o zaman börtü böceğin daimi misafiriniz olduğunu da anlamışsınız demektir. Ben de henüz kendi düzenimi kuramamışken, karıncaların koloni halinde evimin keyfini çıkarmalarından pek hoşnut değilim. Her sabah ilk işim karınca toplamak ve onları gerçek yuvaları olan doğaya bırakmak oluyor. Anlaşılan onlar benimle birlikte yaşamayı tercih ediyorlar ki, her sabah uyandığımda yüzlercesi ile selamlaşıyorum yeniden.
Aslında herkes mutlu olduğu yerde yaşamalı felsefesinde olsam da bir iki tanesine can kurban, sürü ile geldikleri için benim de yaşam kalitemi bozmuş oluyorlar. Aslında evin faunasında bir sürü böcek var ancak onlar tek tek dolaşıyorlar, saygılılar ve toplu baskın yapmıyorlar. Neyse asıl sorunum karınca olunca, onlar hakkında araştırma yapmaya koyuldum. İncelediğim bilgiler çok ilgimi çekti ve mutlaka benim gibi sorun yaşayanlarınız vardır diye paylaşmaya karar verdim.
Yaklaşık otuz beş bin karınca türü varmış ve bunların sadece dokuz bin türüne yakını keşfedilmiş. Karıncaların soylarının, yaklaşık yüz milyon yıl kadar önce yaşayan yaban arılarından geldiği, arılar gibi iğneye sahip oldukları ve sonradan evrimleştikleri düşünülmekteymiş. Bilindiğinin aksine mavi, mor, sarı, kırmızı gibi renkleri de varmış. Koloni halinde yaşayan karıncalar işlevlerine göre; işçi, köle-yapıcı, kraliçe, erkek, ahşap, yaprak-kesen, petek karıncaları gibi isimler altında toplanıyorlarmış. Kolonin merkezinde kraliçe karınca yaşarmış ve kraliçe karınca, diğer karıncalara oranla daha büyükmüş. Ayrıca, dünyadaki bütün karıncaların toplam ağırlığı, insanlarınkinden daha fazlaymış. Sanırım onları kızdırmak gerekiyor diye düşündüm daha okumaya başlar başlamaz.
***
Paylaşımcı olan karıncalar yiyeceklerini tek başlarına tüketmezlermiş ve ağır olan besinleri toplu halde taşırlarmış. Karınca yuvalarında, yumurtaların bırakıldığı odalar, yemek depoları, çöp biriktirme odaları, havalandırma sistemleri, acil çıkışlar, köprüler, bağlantılar, tüneller ve kavşaklar yer alırmış. İnanılacak gibi değil, insan olarak bizim bir türlü başaramadığımız çevre ve şehir planlamasını onlar başarmışlar anlaşılan.
Karıncalar da kış uykusuna yatarlarmış ve kasım ayında uyumaya başlayıp, mayıs ayında uykudan uyanırlarmış. Tüm böcekler arasında en iyi beyin onlarınkiymiş ve ömürleri kırk beş ile altmış gün arasındaymış, kendi ağırlıklarının otuz katı fazla ağırlık kaldırabilir, baş aşağı durabilirlermiş. Çok besin tüketir, uzun yol kat edebilirlermiş. Karınca dünyasında sadece kraliçe karınca yumurtlayabilir, dişi (işçi) karıncaların yumurtlaması yasaklamışlar. Aman Tanrım! yönetim otoritesine bakın.
Karıncaların çiftleşmelerinin bazıları havada gerçekleşirken, bazıları yerde gerçekleşirmiş. Erkek karıncalar bütün spermlerini kraliçe karıncaya aktarırlar ve kraliçe karınca hayatı boyunca bu spermi kullanarak yumurtlayabilirmiş. Çiftleşmeden sonra da erkek karıncalar ölürmüş. Sanırım anaerkil bir düzenleri var.
***
Karıncalar, su ve tatlı ya da yağlı yiyecek maddeleri bulmak için en küçük yarıklardan bile geçerek mutfağa, kilere veya yiyecek bulunan her yere girebilir, yiyecek kaynağını tespit ettiklerinde de arkalarından gelenlerin takip edebilmesi için, feromon içeren gözle görünmeyen kimyasal bir iz bırakırlarmış. Kolonilerin büyüklüğü üç yüz ile beş yüz bine kadar çıkabilir ve tehlike olduğunda tüm koloni hızlı bir şekilde yerlerinden ayrılıp tekrar başka bir yere yerleşebilirlermiş. Dayanışmaları muhteşem değil mi?
Onlara dair sayfalarca bilgiyle karşılaştım ve neredeyse “fazla dağılmamak şartı ile” evimde yaşayabilirsiniz demek geldi içimden, yaşam öykülerinin muhteşemliği karşısında. Yine de bütün öğrendiğim bilgileri dikkate alıp, onlar için en az zarar verecek bir yöntemle nakillerini yapmaya çalışacağım. Kim bilir belki istenmiyor olmaları gurularını incitir de pes ederler ve kendiliklerinden giderler, bu çalışkan karıncalar.
Demet TOK
Şair/Yazar
