Doğada Güzellik Ölçüsü: ALTIN ORAN

Etrafımızdaki hayvanlar ve bitkiler ilk bakıldığında son derece sıradan canlılar olarak görülebilir. Oysa bu canlıların hepsi son derece mükemmel özelliklere ve kusursuz detaylara sahiptir. Günlük hayat telaşesi içinde bu mükemmel detayları pek fark etmiyoruz ama çevremizde gördüğümüz, elimizde tuttuğumuz her varlıkta matematiksel bir formül ve düzen var. Ancak gözümüz önünde gerçekleşen bu düzeni alışkanlık perdesi nedeniyle göremiyoruz.

İşte bu matematiksel formüllerden birisi de “Altın Oran”dır. Altın oran, doğada sayısız canlı ve cansız varlıkların şeklinde ve yapısında bulunan özel bir orandır ve sayısal değeri 1,618034’dir. Doğada çok sık rastlanılan bu oran varlıklardaki ince hesap ve tasarımı anlamada önemli bir anahtardır ve doğada yaratılan güzelliğin bir çeşit ölçüsüdür.

Doğada altın oranın en dikkat çekici örneklerini insan vücudunda, deniz kabuklularında, bitki ve hayvanlarda görmek mümkün. Herhangi bir bitki dikkatle incelendiğinde dallarda her bir yaprağın alttaki yaprağı kapatmayacak şekilde dizildiği kolayca görülecektir. Altın orana göre oluştuğu belirlenen bu yaprak diziliş sistemi her yaprağın güneş ışığından ve yağmurdan eşit bir şekilde faydalanmasını sağlamaktadır. Çiçekler her zaman güzellik simgesi olmuştur. Onların göze öylesine hoş görünmesinin nedeni olan bu altın oran; kiminin taç yapraklarında, kimininse ortasındaki sarmallarında bulunur. Örneğin, ayçiçek ve papatya gibi çiçeklerin merkezindeki sağa doğru giden ve sola doğru giden parçacıkların merkezdekilere oranı altın oranı vermektedir.

Ayrıca altın orana; hayvanlar aleminde de, canlıların iskelet yapılarında ve uzuvların yerleşiminde de rastlanıyor. Örneğin, arı kovanlarında yaşayan dişi arıların sayısı erkek arıların sayısına bölündüğünde de ortaya altın oran çıkmaktadır.

Doğada bir bütünün parçaları arasında gözlemlenen, yüzyıllarca sanat ve mimaride de uygulanan bu altın oran, sanatçıların çok iyi bildikleri ve uyguladıkları bir estetik kuralıdır. Özellikle resim, heykel, mimari gibi alanlarda temel bir ölçü olarak kullanılmaktadır. Mimar Sinan’ın birçok eserinde, Süleymaniye ve Selimiye Camileri’nin minarelerinde, altın oran görülmektedir. Eski Yunan Uygarlığında birçok yapıda, Mısır piramitleri ve Eyfel kulesi de bu ölçülere uygun yapılmıştır.

Günlük hayat telaşesi içinde pek fark etmediğimiz ama atomdan galaksilere kadar gözümüz önünde gerçekleşen, her varlıktaki bu ölçü ve düzen evrenin her yerinde aynıdır. Sanki birisi bizlerin dikkatini, evrendeki bu muhteşem düzene çekmek istiyor. Bize düşen görev de yeryüzünde sergilenen bu muhteşem sanat eserlerini görüp Sanatkarını düşünmek olmalı.