Balıkesir Ar-Ge’de Yatırım Harcamaları Ne Kadar?
Türkiye genelinde Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcamaları 2024 yılında artış gösterirken, Balıkesir ve Çanakkale illerinin yer aldığı bölgede Ar-Ge harcaması 5 milyar 458 milyon TL oldu. Bu rakam, bölgenin yenilikçi üretim ve araştırma kapasitesinin giderek güçlendiğini gösteriyor.

Türkiye Genelinde Ar-Ge Harcamaları 651,8 Milyar TL’ye Ulaştı
Türkiye genelinde gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması, 2024 yılında bir önceki yıla göre 274 milyar 279 milyon TL artarak 651 milyar 822 milyon TL’ye yükseldi. Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki payı ise %1,46 olarak gerçekleşti. 2023 yılında bu oran %1,39 düzeyindeydi.
Toplam GSYH’nin 2024 yılında 44 trilyon 587 milyar 225 milyon TL olduğu açıklandı.
Ar-Ge Harcamalarının Sektörel Dağılımı
En fazla Ar-Ge harcaması mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı. Bu şirketlerin payı %64,8 olurken, yükseköğretim kurumları %30,9 payla ikinci sırada yer aldı.
Kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının payı %4,3 olarak gerçekleşti. Ar-Ge harcamaları içinde personel giderleri %59,5 ile en büyük kalemi oluşturdu.
Ar-Ge Finansmanı Şirketler Tarafından Sağlandı
Ar-Ge harcamalarının %53,8’i mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken, genel devlet %30,4, yükseköğretim %12,9, yurt dışı kaynaklar %2,9 ve diğer yurt içi kaynaklar %0,01 oranında katkı sağladı.
310 Bin 473 Kişi Ar-Ge Personeli Olarak Çalıştı
2024 yılında tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 310 bin 473 kişi Ar-Ge personeli olarak istihdam edildi. Personelin %67,1’i mali ve mali olmayan şirketlerde, %30,0’ı yükseköğretimde, %2,9’u ise genel devlet sektöründe yer aldı.
Kadın Ar-Ge personel oranı %34,2 olurken, bu oran yükseköğretimde %47,9, genel devlette %30,6, şirketlerde ise %28,2 olarak belirlendi.
Ar-Ge Personelinin Eğitim Düzeyi
Ar-Ge personelinin %39,9’u lisans, %30,6’sı doktora veya eşdeğeri, %20,3’ü yüksek lisans, %4,9’u meslek yüksekokulu ve %4,4’ü lise ve altı eğitim düzeyine sahip.
TZE cinsinden dağılımda ise oranlar sırasıyla %48,9 lisans, %21,2 doktora veya eşdeğeri, %19,1 yüksek lisans, %5,8 meslek yüksekokulu ve %5,0 lise ve altı olarak gerçekleşti.
Bölgesel Ar-Ge Harcamalarında İstanbul İlk Sırada
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey verilerine göre, 2024 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam harcamanın %33,4’ünü gerçekleştiren TR10 (İstanbul) oldu.
İstanbul’u %27,8 ile TR51 (Ankara) ve %9,4 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgeleri izledi.
Toplam Ar-Ge personelinin %32,6’sı İstanbul, %19,2’si Ankara, %8,3’ü TR42 bölgesinde istihdam edildi.
Şirketlerin Ar-Ge Merkezlerindeki Faaliyetleri
Mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapılan 422 milyar 307 milyon TL’lik Ar-Ge harcamasının %52,7’si Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Bu merkezlerde yapılan Ar-Ge harcamalarının %89,4’ü, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip girişimler tarafından yapıldı.
Yüksek Teknoloji Girişimleri Öne Çıktı
İmalat sanayinde gerçekleştirilen 210 milyar 506 milyon TL’lik Ar-Ge harcamasının %46,9’u yüksek teknoloji, %40,2’si orta yüksek teknoloji, %8,2’si orta düşük teknoloji, %4,7’si düşük teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildi.
En fazla araştırmacı, 31 bin 701 kişiyle orta yüksek teknoloji faaliyetinde, ardından 22 bin 93 kişiyle yüksek teknoloji faaliyetinde çalıştı.
Dolaylı Ar-Ge Teşvikleri Arttı
Dolaylı Ar-Ge teşviklerinin, mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcaması içindeki payı 2015 yılında %14,8 iken 2024 yılında %25,1’e yükseldi.
2015 yılında 11,2 milyar TL olan bu şirketlerin Ar-Ge harcamaları 2024’te 422 milyar TL’ye ulaştı.