Gökyüzüne Asılı Hayatlar

Gökyüzüne Asılı Hayatlar

Şehirlerin siluetine baktığınızda yükselen devasa gökdelenleri görürsünüz.

Cam cepheli bu dev yapılar, modern mimarinin birer şaheseri gibi gözükse de, o camların pırıl pırıl kalmasını sağlayan insanları pek düşünmeyiz. Oysa her gün, onlarca metre yükseklikte, sadece birkaç halat ve emniyet kemeriyle hayatta kalmaya çalışan cam temizleyiciler için bu iş, ölümle burun buruna bir mücadele.

İşin Riskleri

Bir gökdelenin en tepesinde, rüzgarın acımasız darbelerine, ani hava değişimlerine ve bazen de ekipman arızalarına karşı mücadele etmek kolay değil. Rüzgarın hızı 50-60 km’ye ulaştığında, en küçük dengesizlik bile bir işçinin metrelerce savrulmasına neden olabilir. Ayrıca, cam temizleme platformlarının çökmesi ya da halatların kopması gibi teknik arızalar da büyük risk oluşturuyor.

Birleşmiş Milletler İş Sağlığı ve Güvenliği raporlarına göre, dünyada her yıl yüzlerce yüksek bina cam temizleyicisi kaza geçiriyor. Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, sadece ABD’de 1932 yılından bu yana en az 70 cam temizleyicisi hayatını kaybetti. Türkiye’de ise kesin rakamlar çok az bilinse de, yüksekten düşme vakaları her yıl iş kazalarının önemli bir bölümünü oluşturuyor.

Ölümler ve Yaralanmalar

Bu işin en trajik yanlarından biri, ölümlerin çoğunun “ihmal” nedeniyle yaşanması. Kimi zaman gerekli emniyet önlemleri alınmıyor, kimi zaman eski halatlar kullanılıyor ya da çalışanlar yetersiz eğitimle sahaya sürülüyor. 2022’de İstanbul’da bir gökdelenin 22. katında cam temizleyen bir işçinin halatının kopması sonucu hayatını kaybettiğini haberlerde gördük. 2019’da ise Ankara’da benzer bir olay yaşanmış, işçi güvenlik kemeri olmasına rağmen hatalı bağlandığı için düşerek yaşamını yitirmişti.

Bu tür kazalar yalnızca Türkiye’ye özgü değil. 2014’te ABD, New York’taki One World Trade Center’da iki işçi, cam temizleme platformlarının arızalanması sonucu saatlerce 69. katta asılı kalmıştı. Şans eseri kurtarıldılar ama her işçi bu kadar şanslı olamıyor.

Neden Hâlâ Bu Kadar Tehlikeli?

Teknoloji ilerlese de, gökdelen camlarını silmek hâlâ büyük ölçüde insan emeğine dayanıyor. Bazı ülkelerde otomatik cam temizleme robotları geliştirilmeye çalışılsa da, birçok bina bu sistemlere uygun değil. Ayrıca, manuel temizlik genellikle daha detaylı ve etkili olduğu için işverenler insan gücünü tercih ediyor.

Sorunlardan biri de güvenlik tedbirlerinin ihmal edilmesi. Halatların ve platformların düzenli bakımının yapılmaması, işçilerin acemi olması ya da uzun mesailerle yorgun düşmeleri kazaların başlıca nedenleri arasında.

Günün Kelimesi: Radde

TDK sözlüğünde “Kerte” anlamına gelen bu kelime cümle içinde daha çok “bu işin son raddesi hüsrandır…” gibi kullanılır. Peki “kerte” nedir diye soracak olursanız: Kerte, bir şeyin ulaştığı son nokta anlamına gelmektedir.

Bu kelime, Arapça “rdd” kökünden geliyor ve “rādda” (رادّة) kelimesi “dönüş”, “bir işten elde edilen kâr” veya “getiri” anlamına geliyor. Bu kelime ise “Rādda”, “radda” (ردّ) fiilinden türetiliyor ve bu fiil “geri çevirmek” anlamına geliyor.

Yusuf Emir Akpınar

Gökdelenler: Gökyüzüne Uzanan İnsanlık Hikayesi