Balıkesir'de Kaç Ayı Var?

Türkiye'nin en büyük memeli yırtıcılarından boz ayıların ülkemizdeki durumu merak konusu. Özellikle Balıkesir gibi doğal habitat alanlarına sahip illerde kaç ayının yaşadığı sorusu gündeme geliyor.

Turkish Journal of Zoology'de 2016 yılında yayınlanan kapsamlı araştırmaya göre, Balıkesir ili "Kuzeybatı Anadolu popülasyonu" kategorisinde yer alıyor ve bu bölgede 300-400 boz ayının yaşadığı tahmin ediliyor. Kaz Dağları'nın biyolojik çeşitlilik açısından taşıdığı önem nedeniyle bu bölgede ayı varlığı muhtemel görülüyor.

Türkiye Genelinde Durum

Ülke genelinde farklı kuruluşların verilerine göre 3.000-4.000 arasında boz ayı bulunuyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar verilerinde bu sayı IUCN 2016 raporuna göre yaklaşık 4.300 olarak geçiyor. Ancak WWF Türkiye uzmanları ülke genelinde 3.000 bireyin altında ayı yaşadığını belirtiyor.

Applied Ecology & Environmental Research dergisinde 2022'de yayınlanan araştırma, Doğu Karadeniz Dağları'nda 1000 km²'de ortalama 194 boz ayı yoğunluğu tespit etti. Bu verilerle 28.000 km²'lik alanda 5.432 birey yaşadığı hesaplandı.

Akademik çalışmalara göre Türkiye'de 7 izole boz ayı popülasyonu bulunuyor. Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu'da toplam alanın yüzde 73'ünü oluşturan 2.000-2.400 birey ile en büyük popülasyon yer alıyor. Batı Karadeniz'de 750-800, Ege Bölgesi'nde 100-150 ayı yaşarken, Toros Dağları'nda 250'den az birey bulunuyor. En kritik durum Datça'da yaşanıyor; burada 50'den az ayı kaldı.

Boz ayılar meyve ve fındık tüketerek tohumları geniş alanlara yayıyor, böylece ormanlara doğal ağaçlandırma hizmeti sunuyorlar. Fındık, böğürtlen ve diğer orman meyvelerinin tohumlarını kilometrelerce taşıyabilen bu hayvanlar, tepe avcısı konumlarıyla ekosistemde doğal denge sağlıyor.

Larva, kök ve yumru arayışında toprağı karıştıran ayılar, doğal toprak işleme görevini de üstleniyor. TÜBİTAK Bilim Genç verilerine göre, şemsiye tür özelliği taşıyan boz ayıların korunması, aynı habitattaki yüzlerce diğer türün de korunması anlamına geliyor. Ölü hayvanları parçalayarak besin döngüsünü hızlandıran bu canlılar, karbon döngüsünün doğal işleyişine de katkıda bulunuyor.