Metan Gazı kokar mı? Metan Gazı zehirlenmesi nedir ve Metan Gazı ne demek?

Metan gazı günlük yaşamımızda sıkça karşılaştığımız ancak özellikleri hakkında pek çok soru işareti bulunan önemli bir bileşiktir. Kimyasal formülü CH4 olan metan gazı, doğal gazın ana bileşeni olarak evlerimizde kombi, ocak ve su ısıtıcılarında kullanılmaktadır. Peki metan gazı kokar mı, zehirli midir ve nasıl tespit edilir?

Metan Gazı nedir?

Metan gazı, kimyasal formülü CH4 olan ve bir karbon atomu ile dört hidrojen atomundan oluşan organik bir bileşiktir. Doğal gazın yaklaşık %85-95'ini oluşturan metan, renksiz ve kokusuz bir gazdır. Havadan daha hafif olan metan gazının özgül ağırlığı 0,554'tür ve suda çok az çözünür. Doğada çürüyen organik maddeler, bataklık alanları ve hayvansal atıklardan doğal olarak açığa çıkan metan, aynı zamanda fosil yakıt rezervlerinin önemli bir parçasıdır.

Metan gazı endüstriyel üretimde ve günlük yaşamda yaygın olarak kullanılmaktadır. Elektrik üretimi, ısınma, pişirme ve sıcak su elde etme gibi birçok alanda tercih edilen bu gaz, yüksek kalori değeri nedeniyle verimli bir yakıt kaynağıdır. Bir kilogram metan yanarken 13.300 kilokalori ısı açığa çıkarır ki bu oldukça yüksek bir değerdir.

Metan Gazı kokar mı?

Metan gazı doğal halinde tamamen kokusuz bir gazdır. Bu durum güvenlik açısından büyük bir risk oluşturduğundan, evlerde kullanılan doğal gaz karışımına mercaptan adı verilen güçlü kokulu bir madde eklenmektedir. Bu sayede gaz sızıntısı durumunda karakteristik kükürt benzeri koku sayesinde tehlike fark edilebilmektedir.

Saf metan gazının kokusuz olması, endüstriyel ortamlarda özel tespit cihazlarının kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Çünkü kokusuz olan bu gaz, birikim halinde ciddi patlama riski oluşturabilir ve yalnızca gaz dedektörleri ile tespit edilebilir.

Metan Gazı zehirli midir?

Metan gazı kendisi zehirli değildir. Ancak bu durum gazın tamamen güvenli olduğu anlamına gelmemektedir. Yüksek konsantrasyonlarda metan gazı, ortamdaki oksijen miktarını azaltarak basit bir boğucu etki yaratabilir. Kapalı alanlarda %10'un üzerinde metan birikimi, nefes alma güçlüğü ve oksijen eksikliğine bağlı semptomlar yaşanmasına neden olabilir.

Metan gazının asıl tehlikesi zehirli olmasından değil, son derece yanıcı ve patlayıcı özelliğinden kaynaklanmaktadır. Havadaki konsantrasyonu %4,4 ile %17 arasında olduğunda patlama riski oluşur ve en tehlikeli seviye %9,5'tir. Patlama durumunda çevrede sıcaklık 1800-2500°C'ye çıkabilir ve ortam basıncı 9 kat artabilir.

Metan Gazı zehirlenmesi nedir?

Metan gazı zehirlenmesi aslında doğrudan metan gazından değil, genellikle eşlik eden durumlardan kaynaklanır. İki farklı şekilde metan gazı zehirlenmesi yaşanabilir:

İlk olarak, kapalı ortamlarda yoğun metan birikimi sonucu oksijen eksikliği meydana gelir. Bu durumda kişi nefes alma güçlüğü, baş dönmesi, halsizlik ve bilinç bulanıklığı yaşayabilir. Uzun süreli maruziyette bilinç kaybı ve yaşamsal tehlike oluşabilir.

İkinci ve daha tehlikeli durum, metan gazının eksik yanması sonucu karbonmonoksit gazı oluşmasıdır. Karbonmonoksit son derece zehirli bir gazdır ve kandaki hemoglobine bağlanarak oksijen taşınmasını engeller. Bu durum gerçek anlamda bir zehirlenme yaratır ve ivedilikle müdahale edilmezse ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Metan Gazı zehirlenmesi belirtileri

Metan gazı zehirlenmesi belirtileri genellikle oksijen eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar. İlk belirtiler arasında baş ağrısı, baş dönmesi ve halsizlik yer alır. Kişi ayrıca nefes alma güçlüğü, mide bulantısı ve koordinasyon bozukluğu yaşayabilir.

Durum ilerledikçe bilinç bulanıklığı, konuşma güçlüğü ve hareket kabiliyetinde azalma görülür. Eğer karbonmonoksit zehirlenmesi de eşlik ediyorsa, cilt ve dudaklar pembe-kırmızı renk alabilir, şiddetli baş ağrısı ve kusma görülebilir. Bu belirtiler yaşandığında derhal temiz hava alınmalı ve tıbbi yardım istenmelidir.