HORASAN’DAN TORHASAN’A

Sağlıklı yaşamın güzelliklerine yol alalım hadi. Ege’nin ot yemekleri ünlüdür, Edremit’in zeytini, Aydın’ın inciri ve her bir sahil şehrinin turunçgilleri göz kırpar bize. Mandalina kokulu bir günde portakalımsı düşlere boyanıp limonatanızı yudumlayarak okuma dünyanıza vardığınızı hayal edin. Yeşilliklerden, meyve ve sebzeden, organik yaşamdan, yayladan, topraktan, çiçekten, denizden beslenen bünyeler sapasağlamdır. Dedem obada yaşadığı için midir bilmem; ilkokul yaz tatillerimde obamızdaki yayla misali o mis gibi yeşilliklere, güzel kır çiçeklerine hep hayran kalmışımdır. Çanakkale’nin Yenice ilçesinde yani Yenice ve Edremit yolunu birbirine bağlayan, Çanakkale-Balıkesir muhteşem ikilisini kucaklayan, Kaz Dağları’nın eteklerine uzanan güzel Anadolu’mun topraklarında geçti çocukluğum.

Yenice’nin Torhasan Köyü’ne bağlı, aile nüfus kütüğümüze bu köyün mahallesi olarak kayıtlara geçen Güveyler Obası’ndan gelmektedir Yörük obasına dayanan soyum. Oraya ilk güvey-damat olarak gelenler sayesinde yerleşik bir Yörük kültürü, yayla havası hâkim olduğu için obamız bu ismi almış. İlkokuldaki ‘Sosyal Bilgiler’ dersimizde ve lisedeki ‘Osmanlı Tarihi’ isimli dersimizde hep Orta Asya kültüründen, Horasan bölgesinden bahsedilince “Acaba bu ‘Torhasan Köyü’ ismi ‘Horasan’ bölgesinin isminden mi türedi?” diye düşünmüştüm. Aynı sorular ortaokul sınıf arkadaşım ve akrabam olan hemşerim Esra’nın zihninde de kıvılcımlanınca Sosyal Bilgiler dersimizde Atilla hocamıza sormuştuk. Hatta lisede ‘Genel Türk Tarihi’ seçmeli dersimizde de Mehmet hocamıza aynı soruyu yöneltmiştim. Lâkin tarih sayfalarındaki o ünlü Horasan toprağı elbette bizim Torhasan değilmiş. Severim bir şehrin, köyün ismini araştırmayı. Aile dostumuz olan Adem dayımız bana çocukken bu köye “Torhasan” isminin nasıl ve nereden geldiğini, civar köylerin isimlendirilmelerini, değişen köy isimlerini ayrıntılı açıklamıştı.

Köyün lideri olan Hasan isimli muhterem bir zatımız; köy halkına yeni yerleşecekleri köy sınırını belirlerken sormuş: “Burası mı olsun?” diye. Hasan az gitmiş uz gitmiş ve köyün sınırını genişletmiş. Köyüler: “Dur Hasan! Orada dur gari. Hasan dur, tamam! Burası olsun, köy sınırı buradan başlasın.” demişler. O gün bugündür “Dur Hasan!” nidası zamanla değişip de günümüze “Tor Hasan” yani “Torhasan” olarak gelmiş ve resmî kayıtlara da “Torhasan Köyü” olarak geçmiş. “Torhasan” mı, “Dur Hasan” mı, “Horasan” mı? Bunun üzerine gelecekte bir kitap yazarsam, özellikle obamızı kaleme alan bir inceleme-gezi yazısı türünde olsun istiyorum. Üçüncü deneme kitabım da yani doğum günümde bastırdığım kitabımın kapak resmi Çanakkale’nin Yenice ilçesine bağlı Torhasan Köyü’nün mahallesi olan Güveyler Obası’na aittir. Obamızın köy hayrında yeşil manzaraya çıkıp da sarıpapatyaya konan bir balarısının fotoğrafını çekmiştim. Çok beğendiğim o görseli de yeni yaşımın hediyesi olan edebî dildeki deneme kitabımın kitap kapağı olarak ölümsüzleştirdim.

Güzeldir anılar ve Anadolu. Gün gelir büyükşehirden sıkılırsınız da memlekette, köyünüzde nefeslenmek istersiniz. Hiç köyü olmayanlara hayretle şaşırırdım. Demek ki insanın köyü olmayınca bu yüzden kendini sürekli pikniğe, sahil şehirlerine, tatile sürüklüyormuş. Horasan’dan Torhasan’a, Osmanlı tarihinden 1990’lı yıllarımın çocukluğuna uçtu kalemim. Türkiye’min her bir karış toprağı güzeldir ne de olsa. Kentten usanıp köye uçan anılarımız gönül bohçamızda demlensin. Muhabbetle kalın.

ELİF YAVAŞ

TARİH = 29 Ekim 2019 – Salı

CUMHURİYET BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN!

BALIKESİR