Ayvalık’ta Kültürel Miras: Badavut Taş Ocağı
Badavut Taş Ocağı Ayvalık ilçesinde Sarımsaklı Yarımadası’nın güneybatı ucunda, Tuz Gölü’nün güneyinde yer alıyor. Peki bu yerin özelliği neler? Yazın Ayvalık'ta bu yere uğramadan dönmeyin

Ayvalık’ta Kültürel Miras: Badavut Taş Ocağı
Ayvalık’ın Mimarisi Sarımsak Taşıyla Şekillendi: Badavut Taş Ocağı'nın Jeolojik ve Kültürel Önemi
SARIMSAK TAŞI VAR
Ayvalık ve çevresinin geleneksel mimarisinde yapı malzemesi olarak öne çıkan Sarımsak Taşı, bölgenin kimliğini yansıtan en önemli doğal kaynaklardan biri. Bu özel taş, Ayvalık’ın Badavut mevkiindeki antik taş ocağından çıkarılıyor ve başta zeytinyağı fabrikaları, sabunhaneler, atölye ve depolar olmak üzere kilise, cami, manastır ve okullarda da yaygın olarak kullanılıyor.
JEOLOJİK ÖNEMİ VAR
Jeolojik olarak Alt Miyosen dönemine (yaklaşık 20–22 milyon yıl önce) tarihlenen Ayvalık ignimbiritleri içinde yer alan Sarımsak Taşı, pembe-gül kurusu rengi, dayanıklılığı ve işlenebilirliğiyle dikkat çekiyor. Pumisçe zengin, fiamme yapılı bu taş türü, patlamalı volkanik faaliyetlerle oluşmuş ignimbirit tüflerinin bir parçası.
BADAVUT TAŞ OCAĞINA DAİR
Badavut Taş Ocağı’nda, eski dönemlerde yaygın olan kanal açma ve kama tekniklerine rastlanmasa da, fay aynalarının oluşturduğu soğuma çatlakları taş çıkarımında doğal bir rehber işlevi görmüş. Bu çatlaklar sayesinde geometrik biçimde kesilen taşlar, hem konutlarda hem de anıtsal yapılarda kullanılarak Ayvalık’a özgü bütüncül bir mimari doku yaratılmış.
NEO-KLASİK DÖNEM
Ayvalık’ta Neo-Klasik üslubun örneklerini sunan, 100 ila 150 yıllık yapılarla birlikte, 18. yüzyıla ait kiliseler ve 1842'ye kadar tarihlenebilen konutlarda bu taşın izine rastlanıyor. Osmanlı döneminde inşa edilen birçok kamu yapısında da Sarımsak Taşı’nın kullanıldığı görülüyor.
1989 yılında 1. Derece Doğal Sit Alanı ilan edilen Badavut Taş Ocağı, 1995’te Ayvalık Tabiat Parkı sınırlarına dahil edilerek koruma altına alındı. Bugün, İda-Madra Jeoparkı kapsamında yer alan 9 numaralı jeosit olan Kleopatra Kıyı Jeomorfolojisi içinde bulunan ocak, yalnızca jeolojik değil, kültürel açıdan da büyük önem taşıyor.
Ayvalık’ın özgün kent dokusu, Badavut’tan çıkarılan Sarımsak Taşı’nın mimari ve sanatsal üretimlerdeki etkisiyle şekillenmiş durumda. Taşın varlığı, Ayvalık'ı Türkiye’de doğal yapı taşlarıyla karakter kazanmış ender kentlerden biri haline getiriyor.