Kira ve Akaryakıt Ücretleri Esnafı Zorluyor
"Gider ve maliyet noktasında seyyar esnaf bu gibi değişimlerden ciddi anlamda etkileniyor"
Kira ve Akaryakıt Ücretleri Esnafı Zorluyor
Balıkesir Tuhafiyeciler Esnaf Odası Başkanı Fatih Çakır MERHABA Gazetesi muhabiri Nursima Akyürek’e konuştu. Çakır oda oda olarak Balıkesir’de yaşanan sorunlara değindi.
Başkan Fatih Çakır, Balıkesir merkez ve Balıkesir’in ilçelerine pazara çıkan seyyar esnaflarımız mazota gelen ani fiyat yükselişlerinden dertli” dedi. Gider ve maliyet noktasında seyyar esnaf bu gibi değişimlerden ciddi anlamda etkileniyor dedi.
“Seyyar Esnafın Mazot Sorunu Var”
Seyyar esnafın, sabit esnaf gibi olmadığını belirten Çakır, gider kaleminin seyyar esnaflarda daha etkili hale gelebildiğine değindi. Odaya bağlı perdeci, manifaturacı, halıcı, tuhafiyecilerin olduğunu söyleyen Çakır, “Odamızda toplam olarak 900 üye bulunuyor. Bu sayı değişkenlik gösterse bile güncel üye sayımız böyle” dedi. Ayrıca odamıza üye olanlarla birlikte 350 tane seyyar üyemiz var diyen Çakır, “Seyyar üyelerimiz ise Balıkesir merkez ve Balıkesir’in ilçelerinde yer alan pazarlara satış için çıkıyorlar ”dedi.
“Dükkan Kiraları Sorun Oluyor”
Tuhafiyeciler Oda Başkanı Fatih Çakır, “Esnaflarımız için özellikle 2 veya 3 yıldan beridir ciddi anlamda dükkan kiraları sorun teşkil ediyor.” Dedi. Ayrıca Esnafın yüksek kira artışları sebebiyle dükkan sahipleri ile sorun yaşadığına değindi.
Seyyar ve Sabit Esnafın Sürekli Müşterileri
Balıkesir merkez ve Balıkesir’in ilçelerine seyyar esnaf, farklı ilçelerde pazara çıktıklarında iş yoğunlukları artıyor. Bu sebeple seyyar esnaf için oldukça önemli olan durumlar oluyor. Çünkü Balıkesir merkezde yer alan sabit esnaflar, dükkanlarından başka bir yere ayrılamıyor ve sabah dükkan açıp, akşama kadar müşteri bekliyor. Seyyar esnaf ile sabit esnaf arasında ki fark burada açılıyor. Seyyar esnaf, gittikleri ilçelerin tek gün olan pazarlarında genel müşteri kitlesini bir arada görebilme şansına sahip oluyor. Potansiyel olarak iş yoğunluğunu çok fazla arttırıyorlar. Sadece bu durum tuhafiyeciler için geçerli değil aynı şekilde sebzeciler ve meyvecilerin çoğunluğu da Balıkesir merkezden seyyar bir şekilde ilçelere gidiyorlar.
“Dursunbey’e Her Hafta 150 Esnaf Gidiyor”
“Balıkesir’in ilçeleri arasında yer alan Dursunbey’e her hafta Balıkesir merkezden 150 veya 200 arası esnaf gidiyor. Eğer bu esnaflar o pazara gitmezler ise vatandaşlar farklı ürünlerin yer aldığı tezgahlarda alışveriş yapamayacaklar. Ancak küçük esnafların sayısı her geçen gün azalıyor”.
Çekirdekten Gelen Esnaf Kalmadı!
“Meslek odalarına her ay 10 kişi dükkan açıyor ve 10 kişi dükkan kapatıyor gibi gözükse bile aslında hep aynı karakterler dükkanlarını devrediyor. Güncel ekonomik sıkıntılar sebebiyle; bir esnaf işleri iyi gitmediği için batıyor ve yerine farklı bir esnaf dükkan açıyor. Yeni dükkan açan esnaf ise aynı sebepler doğrultusunda 3 veya 5 sene sonra yerini başka birisine teslim ediyor. Ayrıca çekirdekten gelme esnaf diye bir şey kalmadı.”
“Gel Bu İşi Yap Denilemiyor”
“ Elinde biraz sermayesi olan bir kişi, alt yapısı olmadan ve öncesinde çıraklık dönemlerini görmeden esnaf olmak istiyor. Ayrıca esnaf olan insanlar, çocuklarına ‘Gel, bu işi yap’ diyemez hale geldi. Artık herkes, çocuğum okusun ve masa başı işe sahip olsun istiyor. Bu durum da zanaatkarlık kavramını oldukça etkiliyor.”
“Esnaflığın Ağırlığı”
“Benim kendi çocukluğum zamanında bu durum böyle değildi. Esnaflığın toplum içerisinde bir ağırlığı vardı. Eski dönemlerde esnaflar, ticaret yaptıkları dükkanlarında yer alan mahallelerde büyük hakimiyetleri bulunuyordu. Günümüz gençliği ise esnaflık kavramını net bir şekilde bilmiyor. Bu konulara oldukça uzak kaldılar. Dolayısıyla günümüzde esnaflık artık babadan oğula geçecek bir şey değil.”
“Genç Nesil Zorluk İstemiyor”
“ Özellikle 2000’li yıllar, esnaflık kavramının oldukça güzel bir şekilde yaşandığı dönemler olarak biliniyordu. Günümüz ile önce ki yılları karşılaştırdığımızda insanların esnaf olmak istemediklerini görüyoruz. Seyyar esnaflar için; sabah erken kalkmak, Pazar ürünlerini araçlarına yüklemek, seyahat etmek ve Pazar tezgahını kurmak mesleklerinin zor kısımları olarak biliniyor. Günümüzde genç nesil, bu zorluklara katlanmak istemiyor.”
Babadan Oğula Dönemi Bitiyor
“ Sabit dükkanı olan kişilerde ise ailesinden dükkan kalan kişi sayısı oldukça az. Ailenin en gencine dükkan kalması geliyor ki bu işi devam ettirsin. Esnaflık, zor dönemlerden geçmekle de kalmıyor ayrıca bitme noktasına geliyor. Çünkü perakende sektöründe özellikle Pandemi dönemi ile birlikte insanlar sanal alışverişe çok fazla yöneldiler.”
Sanal Alemde Alışveriş Dönemi
“Türkiye’de 2020 yılında perakende sektöründe dönen sanal alemde dönen para yüzde 7 veya yüzde 8 iken günümüzde bu sayı yüzde 30 veya yüzde 35’lere geldi. Yani gün içerisinde alışveriş noktasında 1 Milyon lira para harcanıyor ise bu paranın 350 Bin TL’si sanal alemde harcanıyor. Bu durumda her gün dükkânını açan esnafı olumsuz etkiliyor.”
Küçük Esnaf ve Kurumsallıktaki Değişimler
“Özellikle giyim sektöründe 2000’li yıllardan sonra ülkemizde, büyük kurumsal firmalar perakende sektörüne girdiler. Ülkemizde önce ki yıllarda büyük firmalar, perakende işi ile uğraşmıyorlardı. Büyük firmalar mal üretirlerdi, daha sonra bayilere satarlardı. Şu an ise Türkiye’de büyük kurumsal firmalar, giyim sektöründe kendi mallarını üretip, kendileri satmak istediler. Küçük esnaf, kurumsal firmaların güçlü sermayeleri ile başa çıkabilecek durumda değildiler.”
Çırak Yok Sektörde Gelecek Farklılaşıyor
“Kira geliri, çalışan ücreti, sürekli dükkanına mal alma süreci ve diğer giderler küçük esnafı oldukça zorluyor. Bizim odamız ile birlikte diğer odalarda ve özellikle mesleği zanaat olanlar da büyük bir çırak sorunu bulunuyor. Bizim sektörlerimizin geneli malı alıp, müşteriye satma mantığı üzerine kurulu. Zanatkarlarda ise verilen hizmetin üretim aşaması da olmaktadır. Günümüzde hem zanaatkarlar da hem de al ve sat mantığı ile hareket eden esnaflar çeşitli sebeplerle azalmaktadır. Günümüzde sanal ticaret önem kazanıyor.”
Kırsalda Artık Sanal Alem Alışverişinde
“Toplumun her kesimi sanal ticareti ve sanal hayatı öğrenmeye çalışıyor. Bu durumun bir sonucu olarak giysi almak isteyen birisi sosyal medyanın ticari platformlarında ürünlerinin siparişini verip, ürününü evlerinde teslim alıyor. Bir esnafın dükkanına gelip de ürünü almak istemiyor. Şehir merkezinde yaygın olan internet alışverişi, kırsal kesimde de artık yaşanıyor. Balıkesir’de esnaf odalarına kayıtlı 50 Bin esnaf bulunuyor. Bu esnaflar, sanal ticaret karşısında her geçen gün eksiye giriyorlar.”
Balıkesir Esnafı İçin Önemli Aylar Nisan ve Haziran
“Balıkesir özelinde esnaflar Nisan ve Haziran aylarında iyi bir iş yoğunluğuna sahip olurlar. Balıkesir şehir merkezinin yanı sıra kırsal mahallelerinde vatandaşlar hayırlar, düğünler gibi sebeplerle alışveriş yapmak isterler. Bundan 15 veya 20 sene önce bayramlar, kış gününe denk gelirdi. Kış günlerinde işleri durgun olan esnaf, bayramlar sayesinde para kazanırdı. Bu sebeple de bayramlar esnafa ilaç gibi gelirdi. Ayrıca bu sebeple esnaf kışın da iş yapardı yaz günlerinde de iş yapardı.”
Haber: Nursima Akyürek
