Balıkesir’de 6 Usta Kaldı: El Dikimi Yorgan Neden Altın Değerinde?
Yorgan, sadece bir örtü değil; kültürün, sağlığın ve emeğin sembolüdür.
Balıkesir’de 77’den bu yana iğne-iplikle yorgan diken Emin Aytekin, kaybolmaya yüz tutmuş bir zanaatın son ustalarından. Bugün 6-7 kişiden fazlası kalmayan yorgan ustaları, bir dönemin vazgeçilmez el emeğini ayakta tutmaya çalışıyor.
Pamuk Tozu ve Zorlayıcı Emeğin Hikâyesi
Aytekin, mesleğin en zor yanını “pamuk atımı” olarak anlatıyor:
“Pamukları kabartmak tozlu, zahmetli bir iştir. El sanatıdır, ağır iştir. Ama değeri bilinmiyor.”
İpek Yorganlar Tarih Oluyor
Bir zamanlar düğünlerin, çeyizlerin baş tacı olan ipek yorganlara artık talep yok. Gençler, yıkanabilir silikon ve elyaf yorganları tercih ediyor. Aytekin bu değişimi şu sözlerle özetliyor:
“İpek yorgan kalmadı, gençler istemiyor. Çeyizlik yorgan kültürü de 2010’dan sonra bitti.”
Balıkesir’in Bu Köyünde Uyuyan Sırt Ağrısını Unutuyor!YaşamDoğal Yorgan Altın Değerinde
Bugün piyasada makine üretimi silikon yorganlar hakim. Ancak Aytekin, sağlığın sırrının pamuk ve yünde olduğunu söylüyor:
“Silikon yorgan petrol ürünüdür, hava aldırmaz. Oysa pamuk ve yün nefes alır, nem emer. Birisi doğal, biri yapay. Doğal yorgan, altın değerindedir.”
Kültürel Bir Miras
Yorganın sadece kışın değil, yazın da tercih edilen bir ihtiyaç olduğuna dikkat çeken Aytekin, el dikimi yorganların aslında Anadolu kültüründe önemli bir miras olduğunu hatırlatıyor:
“Akşam olduğunda herkesin bir yorgana, bir yastığa ihtiyacı vardır. Bu sanat, hem sağlık hem kültür için vazgeçilmezdir.”
Neden Önemli?
Sağlık açısından: Pamuk ve yün, alerji riskini azaltıyor ve vücudu doğal ısı dengesiyle koruyor.
Kültürel açıdan: El dikimi yorganlar, Anadolu’nun en eski zanaatlarından birini temsil ediyor.
Ekonomik açıdan: Küçük esnafın ayakta kalması ve usta-çırak geleneğinin sürmesi demek.
Balıkesir’in Sessiz Mirası
Bugün Balıkesir’de yorgancılık, “unutulmaya yüz tutmuş meslekler” listesinde yer alıyor. Ancak bu sanat, yalnızca birkaç usta sayesinde hâlâ nefes alıyor. Eğer sahip çıkılmazsa, gelecek kuşaklar bu emeği yalnızca müze vitrinlerinde görebilecek.
Duyan Şaşırıyor Dünyayı gezen yorganGündem
