Nano kireç nedir? Nemrut Dağı’ndaki heykeller bu yöntemle onarılıyor

Adıyaman’daki Nemrut Dağı, binlerce yıllık heykelleriyle UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Ancak zamanla oluşan çatlaklar ve yıpranma izleri bu devasa yapıtları tehdit ediyor. Şimdi bu tarihi eserler, gelişmiş bir bilimsel teknik olan nano kireç yöntemiyle adeta içeriden onarılıyor. Peki, nano kireç tam olarak nedir ve Nemrut heykelleri nasıl korunuyor? İşte herkesin anlayabileceği dille detaylar…

Nano kireç nedir?

Kireç, yüzyıllardır inşaat ve restorasyonda kullanılan doğal bir bağlayıcı maddedir. Nano kireç ise bu maddenin nanoteknoloji ile binlerce kat küçültülmüş halidir. Bu sayede gözle görülmeyen kadar ince çatlaklara ve taşın en küçük gözeneklerine kadar ulaşabilir. Sıvı halde taş yüzeyine uygulanan nano kireç, havadaki karbondioksit ile birleşerek yeniden taşlaşır ve orijinal malzeme yapısına dönüşerek güçlendirici etki sağlar.

Heykeller nasıl onarılıyor?

Gaziantep Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı ile Adıyaman Müze Müdürlüğü’nün birlikte yürüttüğü çalışmalarda, süreç şu adımlarla ilerliyor:

• Temizlik: İlk olarak heykellerin yüzeyi kir ve tortulardan arındırılıyor.
• Enjeksiyon: Nano kireç, şırınga benzeri araçlarla çatlaklara enjekte ediliyor.
• Derin sızma: Nano boyutlu parçacıklar, çatlakların derinliklerine kadar işliyor.
• Doğal taşlaşma: Kireç, havadaki karbondioksitle birleşerek taş haline geliyor.

Bu sayede dış yüzey korunurken içten güçlendirme sağlanıyor. En önemlisi, tarihi eserin doğal görünümüne hiçbir zarar verilmeden restorasyon tamamlanıyor. Bu yöntem ilk olarak 2022 yılında Nemrut’taki Herakles heykeli üzerinde test edildi.

Elde edilen başarılı sonuçların ardından 2025 yılında Kartal Başı ve Kral I. Antiochos’un dev heykeli üzerinde uygulama başlatıldı. Yaklaşık bir ay sürecek olan çalışmalarda hem temizlik hem de nano kireç enjeksiyonları eş zamanlı yürütülüyor.

Adıyaman Müze Müdürü Mehmet Alkan, bu yöntem sayesinde heykellerin gelecek nesillere çok daha sağlam bir şekilde aktarılabileceğini belirtti. Alkan, bu teknolojinin sadece Nemrut değil, Türkiye’nin dört bir yanındaki taş yapıtların korunması için de umut verici olduğunu ifade etti.