Marulun Faydaları
Salata malzemelerinin en önemli malzemeleri arasında marul
önemli bir yer tutar. Salatalarınızın en temel malzemelerinden biri
olan marul, bol miktarda A, K ve C vitaminleri içerir. Maruldaki
vitaminleri ve marulun faydalarını yazımızda bulabilirsiniz.
Salataların vazgeçilmezi marul, bol sulu içeriği ile hem kalorisi
düşük hem de besleyici bir sebzedir. Marul çeşitleri itibariyle
farklı salata tariflerinde kullanılır. Bilimsel adıyla “Lactuca
sativa”, Mısırlılar tarafından yüz yıllardır yetiştirilen ve
Papatyagiller (Asteraceae) ailesine ait bir yeşil yapraklı
sebzedir. Kutsal bir bitki olarak kabul edilen marulun, eski
Mısır’da dini ve kültürel bir anlamı vardır. Roma ve Bizans
dönemlerinde de yetiştirilen bu sebzenin 16’ncı ve 18’inci yüzyılda
farklı türleri çıkmıştır. Marul geçmiş zamanda tıbbi bitki olarak
da kullanılmıştır. Avrupa’dan Amerika kıtasına geçmiştir.
Marul Besin Değeri
Marul besin değerleri açısından oldukça zengindir. 100 gram çiğ marulda şunlar bulunur:
Karbonhidrat: 2 gr
Protein: 1 gr
Su: 93 g
Lif: 1.5 g
Kalsiyum: 36 mg
Fosfor: 28 mg
Demir: 1 mg
Antioksidan özelliklere sahip betakaroten kaynağı marul, bol miktarda A vitamini içerir. Ayrıca iyi bir folat, K ve C vitamini kaynağıdır. Kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum, sodyum ve çinko gibi mineraller bulunan maruldaki vitaminler; A, K, C’nin yanı sıra tiamin (B1), riboflavin (B2), niasin (B3), B6 ve E vitaminleridir.
Marul çeşitleri açısından farklı besin değerlerine sahip olabilir. Ancak bu oranlar çok minik değişkenlikler gösterir. Crispa (kıvırcık), capitata (baş), longifolia (düz yapraklı) gibi çeşitleri olan marulu biz daha çok alt türleriyle biliriz. Marullar yaprakları ve renklerine göre de ayırt edilir. Düz, hafif kıvırcık, kıvırcık, kıvırcık baş, yağlı baş (gevşek), Romain marullar olarak ayrıştırılan marul, çeşitlilik açısından geniş bir yelpazededir. Türkiye’de yaygın olarak karşılaştığımız marul çeşitleri şunlardır:
Yedikule Marulu: Romain marul olarak da bilinen Yedikule marulu, yapraklı koyu yeşilden köküne doğru sarımtırak renge dönen bir marul çeşididir. İsmini de İstanbul’un Yedikule Mahallesi’nden alan bu marul, daha çok salatalarda kullanılır.
Göbek Marul: Iceberg olarak da bilinen göbek marul, Yedikule maruluna göre daha az antioksidan içerir. Isınmaya dayanıklıdır, bu yüzden hamburger gibi sıcak yemeklerle birlikte servis edilir. Gevrek bir dokuya ve hafif bir tada sahiptir.Kıvırcık Marul: Lolorosso gibi çok kıvırcık da olabilen bu marul çeşidi, yine güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Marul kalori bakımından oldukça düşük bir besindir. 100 gram marul yaklaşık olarak 16 kaloridir. Lif zengini ve düşük kalorili bu besini, faydalarından da yararlanmak için öğünlerinize bolca ekleyebilirsiniz. Marulun faydaları şöyle sıralanabilir:
Diyetlerin Baş Tacı
Diyet deyince akla ilk gelen besinlerden biri şüphesiz maruldur.
Lif içeriği ve kalorisi düşük olması marulu iyi bir diyet sebze
yapar. Ayrıca düşük kalorili bir diyette alınmayacak kadar
mikrobesin alınmasını da sağlayabilir. Marulun bol lif içermesi
tokluk hissi verir ve yemeye engel olur. Ayrıca çok az yağ içerir.
Kilo kontrolü için de iyi bir seçenek olabilir.
İltihabı Önlemeye Yardımcı
Marul, lipoksigenaz ve karagenan enzimleri sayesinde
anti-inflamatuar bir özellik gösterir ve vücutta iltihabı kontrol
altına almaya yardımcıdır. Yine A, K ve E vitaminleri inflamasyonu
azaltmada destekçidir. Marulun koyu yeşil yaprakları daha fazla
antioksidan içerir ve daha anti-inflamatuar etkiye sahiptir. Ağrı
kesici özelliği de bilinen marulun artrit gibi ağrılı hastalıklarda
faydalı olabileceği düşünülür.
Beyni ‘Genç’ Tutar
Nöronlar, fiziksel bağlantılar kurarak beyinde hafıza gelişmesine
yardımcı olan hücrelerdir. Alzheimer, Parkinson gibi beyin
hastalıklarında nöronların öldüğü bilinir. Glikojen depo hastalığı
gibi hastalıklarda maruldaki özlerin bu hücrelerin ölümünü önlemeye
yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Kötü Kolesterolü Engeller
Yüksek seviyelerdeki kötü kolesterol (LDL), kardiyovasküler
hastalıkların gelişmesi için zemin hazırlar. C vitamin ve beta
karoten içeriği ile marul, kan akışını sağlayarak damarlarda
plaklar oluşmasını engeller. Bu sayede kötü kolesterol seviyeleri
düşer ve kalp hastalıkları önlenebilir.
Kansere Karşı Destek
Nişasta içermeyen bir sebze olarak marul mide, ağız, özofagus gibi
kanserlere karşı koruma sağlayabilir. Maruldaki özlerin lösemi ve
meme kanseri hücrelerinin yayılmasını önleyeceği iddia edilir.
Sağlıklı beslenmenizin bir parçası olabilecek bu sebze ile kanser
risklerine karşı önlem alabilirsiniz.
Diyabet Dostu
Yeşil yapraklı sebzelerin tip 2 diyabet riskini azalttığı bilinir.
Düşük glisemik indeksli marul da bu sebzelerden biri olup diyabet
dostu bir diyette yer alabilir. Marul aynı zamanda kan şekeri
düzeyini düşürebilen ve diyabet tedavisinde destekçi olabilecek
lactucaxanthin karotenoidini içerir.
Toksinlerden Arındırır
Maruldaki mineraller, vücuttan toksinlerin atılması için destek
olur. Bu durum da vücutta asit dengesinin sağlanması anlamına
gelir. Toksinlerden arınan vücut daha sağlıklı kalabilir. Ayrıca
antioksidan zengini marul, bu sayede de sağlıklı dokulara ve
hücrelere zarar verebilen serbest radikallere karşı vücudu
korur.
Uykusuzlukla Mücadeleye Destek
Maruldaki lactucarium maddesinin yatıştırıcı özelliği olduğunu
biliyor muydunuz? Marul yapraklarının kırılması ya da kesilmesiyle
açığa çıkan bu madde, uykusuzlukla mücadelede faydalı olabilir.
Lactucarium rahatlatıcı olup uyku getirebilir.
Metabolizmayı İyileştirir
Demir, potasyum ve magnezyum alımı ile vücut metabolik süreçlerin
düzenlenmesine yardımcı olur. Yine metabolizmaya destek olan B
grubu vitaminler marulda bulunur.
Göz Sağlığını Korur
Görmeyi iyileştiren zeaksantin antioksidanın, katarakt ve sarı
nokta hastalığını önlemede etkili olduğu belirtilir. Yine yeşil
yapraklı sebzelerde bulunan lutein de görme sağlığını iyileştirmede
yardımcıdır.
Sindirim Sistemini Lifle Düzene Sokar
“Lif” demek “iyi bir sindirim sistemi” demektir. Lifli yapısıyla
marul, kabızlığı önleyici ve şişkinlik gibi sindirim sorunlarını
giderici bir özellik taşır. Hazımsızlık sorunu olanlar için marul
beslenmeye eklenmeli.