Şap Hastalığı Nedir? Hayvancılığın Görünmeyen Tehdidi
Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanlarda (sığır, koyun, keçi, domuz vb.) görülen, son derece bulaşıcı viral bir hastalıktır. Ekonomik etkileri oldukça büyüktür; süt ve et veriminde düşüş, üreme performansında azalma ve genç hayvan ölümleri sıkça görülür. Hastalık; hem üreticiyi hem de ülke ekonomisini ciddi biçimde etkiler.
Virüs Ne Kadar Dayanıklı?
Şap virüsü çevre koşullarına karşı oldukça dirençlidir.
Yapağıda 24 gün,
Sığır derisinde 4 hafta,
Samanda 15 hafta,
Kepekte 20 hafta,
Toprakta 4 hafta,
Kuru ot ve danede 5 aya kadar bulaşıcılığını koruyabilir.
Bu nedenle temizlik ve dezenfeksiyon, hastalığın kontrolünde hayati öneme sahiptir.
Neden Bu Kadar Kolay Yayılıyor?
Virüsün birçok tipi ve alt tipi vardır; bu nedenle bağışıklık kısa sürer.
Yüksek mutasyon oranı, yeni varyantların sürekli ortaya çıkmasına neden olur.
Virüs, hayvanlardan salya, süt, idrar, dışkı ve hava yoluyla yayılır.
Hava ile kilometrelerce taşınabilir.
Enfeksiyonu başlatmak için çok az miktarda virüs yeterlidir.
Bulaşma Yolları ve Belirtiler
Enfekte hayvanlarla doğrudan temas, kontamine yem-su, araç-gereç ve rüzgar hastalığın yayılmasında etkilidir.
İnsanlara bulaşması çok nadirdir.
Sığırlarda:
Yüksek ateş, iştahsızlık, salya artışı
Dil, diş eti ve ayaklarda su kesesi (vezikül) oluşumu
Süt veriminde azalma
Genç hayvanlarda kalp kası lezyonları sonucu ölüm
Koyun ve keçilerde:
Hastalık daha hafif seyreder
Topallık en belirgin belirtidir
Ağız içi lezyonlar kısa sürede iyileşir
Koruyucu Önlemler
Yetiştiricilerin dikkat etmesi gereken temel noktalar:
Ahır girişlerine dezenfektan paspas koyulmalı
Yeni alınan hayvanlar 15 gün karantinada tutulmalı
Enfekte bölgelerden yem ve saman alınmamalı
Sağım makineleri ve eller mutlaka temizlenmeli
Hasta hayvanlar derhal ayrılmalı ve ortam dezenfekte edilmelidir
Aşılama ve Mücadele
Aşılama, şap hastalığıyla mücadelenin en önemli aracıdır ancak tek başına yeterli değildir.
Hayvan hareketleri kontrol altına alınmalı
Karantina ve biyogüvenlik kuralları sıkı şekilde uygulanmalıdır
Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı yılda iki kez ulusal aşı kampanyası yürütmektedir.
Şap hastalığı, hayvancılık sektöründe yüksek ekonomik kayıplara yol açan ancak erken teşhis ve doğru önlemlerle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Üreticilerin bilinçli davranması, hem kendi sürülerini hem de ülke hayvancılığını korumanın temel anahtarıdır.
