Yılbaşında Neden Çam Ağacı Süslenir?
Yılbaşında Neden Çam Ağacı Süslenir?
Eminiz birçok kişi yılbaşında neden ağaç süslenir sorusunu kendisine sormuştur. Bu soruya cevap vermeden önce gelin çam ağaçlarının ekolojisinden ve çeşitli bölgelerde onlara yüklenen anlamlardan bahsedelim.
Solmayan yeşiliyle bulunduğu bölgenin solmayan rengidir çam ağacı. Uyum sağlama yeteneği yüksek olduğu için birçok iklimde, birçok toprak çeşidinde yetişir. Soğuk iklim, taşlı toprak dinlemez, tutunur toprağa. Güçlü ve inatçıdır. Tehlikeli rüzgarlarda bile kırılmaz.
Çam ağaçlarının neredeyse tüm dünyada sembolik anlamları vardır. Göğe uzanan başı, yaz kış yeşil yaprakları ve kocaman gölgesiyle insana umut verir. Sanatçılara ilham olur, birçok ressamın tuvalinde, öykücünün satırlarında, şiirin dizelerinde kendine yer bulur.
Yüzyıllar öncesine gittiğimizde bile bu özel ağaçların birçok kültürde önemli bir yere sahip olduğunu görürüz. Amerikan yerlileri için çam ağacı hikmet ve uzun ömürlülük sembolüdür. Kimi kültürlerde bereketi ve hayatı temsil eder. Kuzey Avrupa’da çam ağaçları dini bayramları kutlamak için süslenir ve çam ağacının tepesi aydınlatılır, çünkü bu ışığın güneşi cezbedeceğine inanılır.
Aslında ağaç süsleme geleneği, Pagan geleneklerinden gelen bir ritüeldir. Bu kültürlerde çam ağacı uzun hayatı sembolize ederken, kozalakları da hayatın devamlılığını ve yenilenmesini temsil eder. İslamiyet öncesi Türk geleneği olan Nardugan kutlamaları da bunlardan biridir. Noel Bayramı biçimsel ve uygulama özellikleriyle eski Türkler’in yeniden doğuş bayramı olarak kutladıkları Nardugan bayramına çok benzemektedir. Bu kutlamaların Türk toplumlarında farklı anlamlarda anıldığı görülmektedir.
Hristiyanlıkta Noel ağacı, İsa Mesih’in doğumu ve dirilişinin simgesidir. Ağacın dalları ve çalıları ölümsüzlüğün bir amblemi olarak görülür ve İsa’nın çarmıhta giydiği dikenli tacı simgelediği söylenir. Ayrıca Noel ağacını süslemek için kullanılan her süslemenin özel bir anlamı olduğuna inanılır.
Şuandaki inanışlardan birisi de Noel ağacı ritüelinin Almanya’nın batısından geldiği düşünülmektedir. Orta Çağ’da Havva ile Âdem’i temsil eden bir oyunun dekoru, cennet bahçelerini simgeleyen ve üzerinde elmaların yer aldığı bir çam ağacıydı. Âdem ile Havva yortusunda, Almanyalılar evlerinin önüne böyle bir cennet ağacı koyarlar ve üstüne, “mominyon” kutsanmış ekmeğini simgeleyen incecik hamursuz ekmek parçacıkları koyarlardı. Tüm bunların yerini sonraları, değişik şekillerdeki çörekler almıştır. Bazı yerlere ise, Hazreti İsa’yı betimleyen mumlar konuldu. Noel zamanında, Noel ağacıyla aynı odaya Noel piramidi de konulurdu. 16.yüzyıl’da cennet ağacı ile Noel piramidi birleştirilerek “Noel ağacı “oluşturuldu. Noel Ağacı İngiltere’ye 19.yüzyıl’ın başlarında Kraliçe Victoria’nın eşi olan Alman Prens Albert’in desteği ile gelmiştir. O zamanda Noel ağaçlarının dallarına kurdela, kâğıtlara asılmış mumlar, şekerlemeler ve kekler konuluyordu.
Görüldüğü gibi yabancı kültür unsurlarının masum olmadığı ortada. Bu ritüeller altında o kültürlerin düşünce, inanç ve felsefelerin gizlendiğini görüyoruz. O nedenle kültürel emperyalizmden korunmak adına bizler de bize ait olan motif ve renkleri tercih etmemiz gerekir diye düşünüyorum.
Yeni yıla ağaç keserek değil, fidan dikerek girelim. Çam kokulu güzel günler dilerim.
