Fark Edilmezse Derin İzler Bırakıyor

Çocukların ruhsal gelişiminde sevgi, ilgi ve anlayış kadar duygusal farkındalık da büyük önem taşıyor.
Uzman psikologlar, fiziksel bir zarar olmadan da çocukların ruhunda derin izler bırakabilen “duygusal ihmal”e karşı ebeveynleri uyarıyor.
Peki bir çocuk duygusal olarak ihmal ediliyorsa bunu nasıl anlarız? İşte çocuklarda duygusal ihmalin en sık görülen 5 belirti…

1. Aşırı Uyumlu veya Sessiz Davranışlar

Duygusal ihmal yaşayan çocuklar genellikle “iyi çocuk” olmaya çalışır.
Sevgi ve ilgiyi kaybetmemek için kendi duygularını bastırır, itaatkâr davranışlar sergiler. Bu durum dışarıdan olgunluk gibi görünse de, aslında sevgi yoksunluğuna karşı geliştirilmiş bir savunma mekanizmasıdır.

2. Sosyal Geri Çekilme

Bu çocuklar genellikle kalabalıklardan kaçınır, yalnız kalmayı tercih eder.
Arkadaş ilişkilerinde mesafeli davranır, güvende hissettiği sınırlı alanlarda bulunmak ister.
Uzmanlara göre, duygusal ihmal yaşayan çocuklar için sosyal ortamlar tehdit edici olabilir çünkü duygularını ifade etmeyi öğrenmemişlerdir.

3. Duygularını İfade Etmede Zorluk

Kendini üzgün, kızgın veya korkmuş hissetse bile bunu dile getiremez.
Zamanla duygularını bastırır çünkü ifade ettiğinde karşılık bulamayacağını öğrenmiştir.
Bu durum, ilerleyen yaşlarda iletişim problemleri, kaygı ve içe kapanma eğilimiyle kendini gösterebilir.

4. Düşük Özsaygı

“Benim duygularım önemli değil.”
Bu düşünce, duygusal ihmalin en tehlikeli sonuçlarından biridir.
Çocuk kendini değersiz hisseder, çevresinden aldığı sevgiyi hak etmediğini düşünür.
Uzmanlara göre bu durum, yetişkinlikte özgüven eksikliği ve ilişki problemlerine zemin hazırlar.

5. Aşırı Sorumluluk Alma

Duygusal ihmal yaşayan bazı çocuklar küçük yaşta “büyümüş gibi” davranır.
Ailenin sorunlarını üstlenir, evde duygusal dengeyi sağlamaya çalışır.
Oysa bu, çocuğun yaşına uygun olmayan bir yük anlamına gelir ve duygusal tükenmeye yol açabilir.

Uzmanlardan Ebeveynlere Uyarı

Psikolog Feriştah Çelik, duygusal ihmalin fiziksel şiddet kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğini belirterek, şu uyarılarda bulunuyor:

“Bir çocuğun duygularının görülmemesi, anlaşılmaması veya önemsenmemesi; onun kendine güvenini ve dünyaya bakışını şekillendirir. Sevgi, ilgi ve anlayış; her çocuğun en temel ihtiyacıdır.”

Uzmanlar, ebeveynlerin çocuklarıyla düzenli duygusal iletişim kurmasının, basit bir sarılma ya da dinleme davranışının bile çocukların güven duygusunu güçlendirdiğini vurguluyor.

Duygusal İhmalin Etkileri

Araştırmalara göre duygusal ihmal, ilerleyen yaşlarda depresyon, kaygı bozukluğu, özgüven eksikliği ve sosyal izolasyon gibi psikolojik sorunlara yol açabiliyor.
Çocuklukta fark edilmeyen bu durum, yetişkinlikte sağlıksız ilişkiler ve düşük yaşam memnuniyetiyle sonuçlanabiliyor.

Duygusal ihmal sessiz bir travmadır; fiziksel şiddet kadar görünür değildir ama etkisi derindir.
Ebeveynlerin çocuklarının duygularını görmesi, onları dinlemesi ve hislerine değer vermesi; sağlıklı bireyler yetiştirmenin temelidir.
Uzmanlara göre, “Bir çocuğun duygularını ciddiye almak, ona güvenli bir dünya sunmanın ilk adımıdır.”

Balıkesir’de Çocukların Duygusal Sağlığı İçin 5 Öneri

Son yıllarda çocuklarda kaygı, içe kapanma ve özgüven sorunları giderek artıyor.
Uzman psikologlar, özellikle okul dönemi çocuklarının duygusal ihtiyaçlarının göz ardı edilmesinin, ilerleyen yaşlarda ruhsal problemlere zemin hazırladığına dikkat çekiyor.
Balıkesir’de çocuk gelişimi ve aile danışmanlığı alanında çalışan psikologlar, ailelere “duygusal farkındalık” çağrısı yaparak, çocukların ruh sağlığını korumak için 5 temel öneri sıraladı.

1. Onu Dinleyin, Gerçekten Dinleyin

Bir çocuğun en temel ihtiyacı, duygularının görülmesi ve anlaşılmasıdır.
Uzmanlara göre, ebeveynin çocuğunu yargılamadan dinlemesi güven duygusunu güçlendirir.
Psikolog Feriştah Çelik, “Bir çocuk anlatırken sadece kelimelerini değil, duygularını da duymaya çalışın” diyerek aileleri uyarıyor.

2. Olumsuz Duyguları da Kabul Edin

Çocuğun üzülmesine, sinirlenmesine ya da korkmasına izin verin.
Bu duyguların bastırılması, ilerleyen yaşlarda stres ve anksiyete bozukluklarına neden olabilir.
Uzmanlara göre “her zaman mutlu olmalısın” baskısı yerine, “üzgün hissetmen normal” yaklaşımı çocuğun duygusal gelişimini destekler.

3. Koşulsuz Sevgi Gösterin

Birçok çocuk, sevgiyi hak etmek için “iyi çocuk” olmaya çalışır.
Oysa koşulsuz sevgi, çocuğun özsaygısının temelini oluşturur.
Ebeveynin sevgi dilini sadece başarıya değil, varoluşa yönlendirmesi gerekir.
“Başarılı olmasan da seni seviyorum” cümlesi, bir çocuğun dünyasını değiştirebilir.

4. Duygusal Model Olun

Çocuklar söylenenden çok gördüklerini öğrenir.
Ebeveynin kendi duygularını sağlıklı biçimde ifade etmesi, çocuğa duygusal örnek olur.
“Bugün üzgünüm ama geçecek” gibi basit cümleler, çocuğun duygularla baş etmeyi öğrenmesini sağlar.
Balıkesir’deki psikolojik danışmanlık merkezleri, ebeveynlere bu konuda eğitimler ve seminerler düzenliyor.

5. Dijital Dünyadan Kopmadan Dengede Kalın

Uzmanlara göre, ekran süresinin fazlalığı duygusal gelişimi olumsuz etkiliyor.
Aile içi iletişimin yerini dijital etkileşim aldığında, çocuk duygusal bağ kurmakta zorlanıyor.
Bu nedenle, gün içinde “ekransız aile zamanı” oluşturmak, hem çocuk hem ebeveyn için sağlıklı bir bağ kurma fırsatı sunuyor.

Uzmanlardan Çağrı: Duygusal Sağlık, Fiziksel Sağlık Kadar Önemli

Balıkesirli psikologlar, duygusal sağlığın fiziksel sağlık kadar önemli olduğunun altını çiziyor.
Birçok aile fiziksel ihtiyaçlara öncelik verirken, duygusal ihtiyaçların fark edilmediğini belirten uzmanlar, şu mesajı veriyor:

“Çocuğunuza verebileceğiniz en büyük hediye, onu anlamaya çalışmaktır.”

Aile danışmanları ayrıca, Balıkesir’deki okullarda rehber öğretmenlerle iş birliği içinde duygusal farkındalık eğitimlerinin artırılması gerektiğini savunuyor.