Balıkesir’de Kantarın Hikâyesi: Kireççiden Pazarcıya Seyyar Tartılar

Balıkesir sokaklarında bir zamanlar kantarın sesi duyulurdu… Bugün unutulmaya yüz tutmuş bu seyyar kantarlar, kentin hem ticaretine hem de hafızasına tartıdan fazlasını kattı. Kireççilerin at arabalarından semt pazarlarına uzanan bu eşsiz yolculuk, Balıkesir'in eski sokaklarında hâlâ yankılanıyor.

Kireççiler Arabası: Kantarın İlk Durağı

1970’li yılların sonuna kadar Balıkesir’de at arabasıyla kireç satışı oldukça yaygındı. Bu arabalar yalnızca yük taşımazdı; arkalarındaki seyyar kantarlarla kireç tartılır, mahalle mahalle dolaşılarak satış yapılırdı. O dönemlerde kireç, yapı işlerinin vazgeçilmez bir malzemesiydi ve halk kireci genellikle bu gezici satıcılardan temin ederdi.

Seyyar Kantarlar: Pazarcıların Yardımcısı

Kireç satışıyla sınırlı kalmayan bu seyyar kantarlar, ilerleyen yıllarda Balıkesir’in semt pazarlarının da ayrılmaz bir parçası haline geldi. Özellikle küçük üreticiler, mahsullerini pazarda tek tek satmak yerine, seyyar kantarcılara tarttırarak toptan alıcılara verirdi. Bu işlem hızlı, pratik ve güvenilir olması açısından tercih edilirdi.

Perakende satışla uğraşmak istemeyen köylüler için seyyar kantarlar bir kolaylık aracıydı. Alıcılar ise bu ürünleri gün boyunca pazarda tek tek satar, aradaki farktan kazanç elde ederdi. Bu sistem, pazarlarda hem ekonomiyi hem de ilişkileri canlı tutan geleneksel bir yöntemdi.

Demirciler Arasında Kantar Ustaları

Bu kantarların üretimi ise usta ellerden çıkardı. Balıkesir’de bu işin bilinen isimlerinden biri, Demirciler Arasında yer alan Necati Usta idi. Onun yaptığı seyyar kantarlar, sağlamlığı ve hassas ölçümüyle pazarcılar arasında nam salmıştı. Susurluk’ta ise aynı işi Kamil Ertaş yürütüyordu. El emeğiyle üretilen bu kantarlar, yıllarca seyyar satıcıların ve çiftçilerin eli kolu oldu.

Dünden Bugüne: Tartının Ötesinde Bir Kültür

Bugün dijital teraziler ve modern tartı sistemleri pazarlara hâkim olsa da, Balıkesir’in geçmişinde kantarın “tartı”dan öte bir yeri vardı. Bu seyyar kantarlar sadece ağırlık ölçmedi; emek, güven, zaman ve işbirliğini de tarttı.

Her biri birer nostalji objesi haline gelen bu araçlar, Balıkesir’in ticaret hafızasında hâlâ ağır basıyor.