Karesi’de 1920'ler: O Yılların En Meşhur Dükkanları
1920'li yıllarda Balıkesir’de alışveriş nereden yapılırdı? Şekerci Orhan’ın dükkânına kimler uğrardı? Eski çarşının unutulmaz esnafları bugün ne yapıyor?
1920'li yıllarda Balıkesir’in kalbi hiç şüphesiz Karesi çarşısında atardı. Anafartalar Caddesi boyunca uzanan o canlılık, her sabah kepenk açan esnafların selamıyla başlar, öğleden sonra çay ocağında demlenen muhabbetle devam ederdi. Şekerci Orhan’dan alınan akide şekeri, pasajın içindeki terzide verilen ölçüler, kunduracının vitrinine ilişen gözler… Her biri Balıkesir’in hafızasında silinmez izler bıraktı. Bugün büyük alışveriş merkezleriyle değişen kent yaşamı, 20'li yılların sade ama samimi çarşı kültürünü aratıyor. Peki o yıllarda Karesi’de hangi dükkanlar meşhurdu, kimler hâlâ anlatılıyor?
Şekerci Orhan – Anafartalar Caddesi’nin Unutulmaz Lezzeti
Balıkesir’in Karesi semtinde, 1920'li yıllarda çarşı hayatının vazgeçilmezlerinden biri de Şekerci Orhan’dı. Orhan Günvaran, 1963’te kendi dükkanını açtıktan sonra, 1970’te Anafartalar Caddesi’ndeki 9 metrekarelik dükkanına taşındı ve yıllarca burada tatlı severlerle buluştu.
O yıllarda şekercilikte çeşit bolluğu, müşteri ilişkileri ve el yapımı tatlıların önemi büyüktü. Günvaran, 50’den fazla şeker ve çikolata çeşidi sunar, özel gün tepsileri hazırlar, bayramlarda ve düğünlerde öne çıkardı.
“Eskiden akide şekerleri 42 çeşitti, bugün 4 çeşide düştü” sözleriyle değişimi vurgulayan Orhan amca, müşterilerinin yıllar içinde azaldığını, ama yine de işine tutkuyla devam ettiğini söylüyor.
Aynalı Çarşı ve Eski Ustalar: Karesi’nin Esnafla Dolu Pasajları
Karesi’nin tarihi çarşılarında yalnızca dükkanlar değil, küçük pasajlar ve “Aynalı Çarşı” gibi mekanlar da vardır. Bu pasajlarda berberler, lokantalar, anahtarcılar uzun yıllar boyunca hizmet verdi.
Örneğin, Aynalı Çarşı’da 71 yaşındaki Yüksel Üngün hâlâ dükkânını çalıştırıyor. “Ben bir ben kaldım en eski esnaflardan” diyen Üngün, sabah erken saatlerde işyerini açar, öğle sonrası diğer esnaflar gelir.
Bu pasaj, günümüzde nostaljik bir dokuyu korurken, o yıllarda Karesi’nin merkezi ticaret damarlarından biriydi.
Diğer Esnaf Hatıraları: Çarşı Muhasebesi
20'li yıllarda Karesi’de çarşı hayatı yoğun ve çeşitliliğiyle dikkat çekiciydi. Her sokakta:
-
Bakkallar ve tatlıcılar
-
Çarıkçılar, kunduracılar
-
Kırtasiyeciler, çiçekçiler, oyuncakçılar
-
Çay ocakları, küçük lokantalar, kahvehaneler
Mahalle kahvehaneleri, esnafın, mahallenin ve şehrin gündemini konuştuğu yerlerdi. Oyunlar (tavla, iskambil) ya da sade sohbetler, o dönemin sosyal hayatının temel taşlarındandı.