Bir Şehrin Hafızası Nereye Gidiyor?

Balıkesir’in sokaklarında dolaşırken bazen bir tabelanın eksikliği, bazen bir kelimenin değiştirilmiş hali, insanın kalbine ince bir sızı bırakıyor. Çünkü şehir dediğin yalnızca taş binalar, asfalt yollar değildir; adlarıyla, anılarıyla, unutmamak için koyduğu işaretleriyle bir bütündür.

Karesi’nin 570 dönümlük Çamlık Tepesi…

1981’de 100. Yıl Atatürk ve Kültür Parkı olarak yazıldı kentin belleğine. O günün gururu, bugün bir isim değişikliğinin gölgesinde. 2008’de 5 metre yükseklikteki tabeladan “Atatürk” kelimesi kesilip atıldığında, aslında bir tabeladan fazlası düşürülmüştü: Bir saygı, bir hatıra, bir bütünlük.
Bugün ise aynı alan A. Edip Uğur Parkı diye geçiyor.
Fakat halk hâlâ “Çamlık Tepesi” diyor.
Demek ki kimi isimler, ne kadar silinmeye çalışılsa da halkın dilinde yaşamaya devam ediyor.

Zağnos Paşa Meydanı… Aslında meydanın adını taşıyan bir levha bile yok.
“Paşa Caminin önü”, “yan tarafı”, “arkası” diye tarif ediliyor.
Bir şehri tarif ederken bile suskun bir kimliksizlik var bu cümlelerde.
Oysa meydanlar şehirlerin kalbidir. İsmiyle nefes alır, karakteriyle hatırlanır.

Geçtiğimiz günlerde CHP’li Belediye Meclisi üyelerinin önerisi gündeme geldi:
Yıkılan eski hal binasının bulunduğu alan “2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Meydanı” olsun.
İşte siyaset tam bu noktada ayağa kalktı.
Taraflar birbirine bağırdı, sesler yükseldi, “ver yansın” dediler.

Ama ne olursa olsun halk başka bir şey yapar:
Halk, bildiğini söyler. Halk, diline yerleşeni unutmadan taşır.

Balıkesir’de zamanında İnönü Caddesi vardı

Bugün “Bilen var mı?” desek, çoğu insan bir an durup düşünmek zorunda kalır. Çünkü zamanla adlar değişti, tabelalar kayboldu, isimler unutuldu.

Karesi’de Atatürk Mahallesi’nin ana arteri bir zamanlar “İnönü Bulvarı”ydı.
Okulun önünden başlar, Emniyet Müdürlüğüne kadar uzanırdı.
Bugün halkın dilinde adı “Bandırma Caddesi.”
Aslında Bandırma Caddesi, Köylü Garajı ile Otel Basri arasına verilen addı.
Halk ise yıllardır “Sucukçular Caddesi” diyor.

Çünkü halk öyle bir yer tarif eder ki, en doğru harita onun dilindedir.

Balıkesir’in sokak isimleri bir bir kalkıyor; yerlerine numaralar veriliyor.
Bir şehrin hafızası numaralandırılır mı?
Bir sokak yalnızca bir sokak değildir; yürüyen insanların, yaşayan anıların izini taşır.

O yüzden soruyorum:
Olmayan Zağnos Paşa Meydanı gerçekten olsun mu? Olsun.
İsmet İnönü Bulvarı eski kimliğine kavuşsun mu? Elbette kavuşsun.

Bu şehir, tarihine sahip çıkarsa büyür.
Bu şehir, adlarını korursa kimliğini tamamlar.
Buna itirazı olan var mı?