Ahmet Esat Tomruk
Ahmet Esat Tomruk Kimdir?
Ahmet Esat Tomruk (1892–1966), “İngiliz Kemal” lâkabıyla tanınan, Osmanlı’nın ilk milli istihbarat örgütü Teşkilât‑ı Mahsusa ve sonrasında Kurtuluş Savaşı’nda görev yapmış ünlü Türk casusudur. Kusursuz İngilizce konuşma yeteneği ile İngiliz subay kılığına girerek işgalci birliklerin en kritik planlarını elde etmiş, “çekiciliği” sayesinde özellikle komutan ailelerinin güvenini kazanarak cephe istihbaratını Ankara’ya aktarmıştır.
Erken Yaşam ve Eğitim
- 1892’de İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi’ni ve Navy College’ı tamamlayıp mükemmel İngilizce öğrendi.
- Gençlik yıllarında amatör boksta da başarılı oldu; bu atletik görünümü kimlik değiştirmede işine yaradı.
Casusluk Faaliyetleri
- İngiliz Karargâhlarına Sızma: Kutü’l‑Amare esir kampındaki ring müsabakalarına katılarak General Townshend’dan bilgi topladı.
- Çekiciliğini Kullanma: Dönemin yakışıklı ismi olduğu için İngiliz subaylarının yakın çevresinde rahatça dolaştı, komutan ailelerinden kritik haberleri edindi.
- Kurtuluş Savaşı Katkısı: Batı Cephesi’ne dair stratejik raporları Türk komutanlarına ulaştırarak seferde önemli avantajlar sağladı.
Balıkesir Kent Arşivi Koleksiyonu
Balıkesir Kent Arşivi’nde ilk kez bir araya getirilen fotoğraflar, madalya ve stereoskopik kartlar, “İngiliz Kemal” Tomruk’un istihbarat serüveninin benzersiz tanıklarıdır. Arşiv, bu değerli görselleri ve notları araştırmacılara açmıştır.
Mirası ve Ödülleri
- 1920’lerde İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.
- 1964’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin özel kanunuyla aylık bağlandı.
- 1966’da vefat eden Tomruk, Türk istihbarat tarihinin efsane adı olarak anılmaya devam ediyor.
