Balıkesir'de Pekmez Kazanları Kaynıyor
Balıkesir’in kırsal mahallelerinde Eylül ayı, üzümle başlar pekmezle biter. Kazanlar kaynar, gelenek yeniden canlanır.

Balıkesir'de Pekmez Kazanları Kaynıyor
Eylül ayı geldiğinde Balıkesir’in kırsal mahallelerinde sabah serinliği, üzüm kokusuyla uyanır. Tarlalarda toplanan salkımlar, kazanlarda saatlerce kaynatılır; ortalıkta buharla karışık şekerli bir koku dolaşır. İşte pekmez mevsimi budur..
Her Şey Bağda Başlar
Balıkesir’in Sındırgı, Kepsut, Bigadiç ve Dursunbey gibi kırsal ilçelerinde, ailelerin çoğunun küçük ya da büyük bir üzüm bağı vardır. Üzümler, Eylül'ün ilk haftalarında olgunlaşır. Kimi iri beyaz salkımlar, kimi ise karalak denilen koyu mor üzümlerden oluşur.
Toplama işi sabahın erken saatlerinde başlar. Üzümler, sepetlere konularak imece usulü taşınır. Genellikle aile bireyleri ve komşular birlikte çalışır. Çünkü pekmez yapmak, sadece üretmek değil; birlikte olmak demektir.
Ezme Taşları ve Şıra Akışı
Toplanan üzümler önce ezme taşlarında ya da büyük teknelerde ayakla veya makinayla ezilir. Bu işlemden çıkan ilk sıvıya "şıra" denir. Şıra, süzülüp büyük kazanlara alınmadan önce özel olarak toprakla arıtılır.
Bu işleme “pekmez toprağı” (beyaz kil benzeri doğal bir toprak) katılarak yapılan durultma işlemi denir. Şıranın bulanıklığını alır, asit oranını dengeler. Böylece bozulmayan, parlak renkli bir pekmez elde edilir.
Kazanda Saatlerce Süren Kaynama
Şıra, bakır kazanlarda odun ateşiyle kaynatılır. Bu işlem sabır ister. Sürekli karıştırmak gerekir, yoksa dibe tutar. Pekmez ustaları, kıvamı anlamak için şırayı kaşıktan yavaşça akıtır; ip gibi akıyorsa olmuş demektir.
Ortalama 3-4 saatlik bir kaynama sonunda, bağın meyvesi yoğun kıvamlı, koyu renkli bir hazineye dönüşür: ev yapımı doğal pekmez.
Soğut, Şişele, Sakla
Kaynayan pekmez, soğuması için geniş teknelere alınır. Ardından cam şişelere veya teneke kutulara doldurulur. Serin ve karanlık bir yerde saklanırsa, yıl boyunca bozulmadan kalabilir.
Bazı üreticiler ise fazla yaptıkları pekmezi pazarlarda ya da kooperatif aracılığıyla satar. Son yıllarda Balıkesir kırsalında kadın kooperatiflerinin bu konuda ciddi bir rol oynadığı görülüyor.
Sadece Bir Gıda Değil, Kültürün Parçası
Balıkesir’de pekmez sadece kahvaltıya konan bir tatlı değil; geçmişle bugünü birbirine bağlayan bir gelenek. Her kazan, sadece üzüm değil; sohbet, yardım, paylaşım ve dayanışma da kaynatır.
Bu yüzden Balıkesir kırsalında pekmez sezonu, aynı zamanda köy yaşamının nabzının attığı dönemdir.
Şekerden Kaçanlara Doğal Alternatif
Katkısız, koruyucusuz ve %100 doğal olan ev yapımı pekmez, son yıllarda yeniden değer kazandı. Özellikle şehirlerde sağlıklı beslenme arayanlar için güçlü bir doğal enerji kaynağı. Üstelik üretildiği bağ belli, yapan kadın belli, tadı ise her zaman hatırlanacak kadar özel.