Geleneği Sürdürüyor: Balıkesir'de 45 Yıldır Yorgan Dikiyor!
Balıkesir'de 60 yıllık geleneği yaşatan Turan Kırca, el işçiliği ile yorgan ve yastık üretiyor, geçmişin izlerini günümüze taşıyor.
Geleneği Sürdürüyor: Balıkesir’de 45 Yıldır Yorgan Dikiyor!
Günümüzde Endüstri Devrimi’nin getirdiği teknolojik ilerlemelerle birlikte bir çok geleneksel meslek unutulmaya yüz tutmuş durumda. Ancak bu mesleklerin izleri hala şehrimizde ediyor. Balıkesir’de yorgan dikim ustası Turan Kırca, bu unutulmaya yüz tutmuş mesleklerden birine ışık tutuyor.
gazetemerhaba.com olarak, Balıkesir’de 45 seneden beridir yorgan dikimi sektöründe hizmet veren Turan Kırca ile mesleğin zorluklarından ilk başladığı dönemlerde mesleğinin durumuna kadar bir çok konuyu konuştuk.
“Yaşım 60 ve yaklaşık 45 senedir bu mesleği yapıyorum”
Turan Kırca, “Eğitim hayatımda ilkokul eğitimimi bitirdikten sonra mesleğe adım attım. Bu meslek bana aile bireylerimden kalmadı. O dönemlerde Balıkesir’de yorgan dikim mesleği çok fazla yaygındı. Teknoloji bu kadar gelişmiş değildi ve insanlar el ile dikilerek oluşturulan yorganları kullanıyorlardı. O dönemlerde okulu bırakacağımı duyan ailem, hangi meslek ile uğraşmak istediğimi sordu. Ben de yorgan dikmeyi merak ediyordum. Aileme yorgan dikmek istediğimi söyledim. Beni çırak verdiler ve O dönemlerde usta yanında çalışmaya başladım. Şu an yaşım 60 ve yaklaşık 45 senedir bu mesleği yapıyorum” dedi.
ÇırÇır Makinesinden Geçen Yastıklar
Kırca, “Genel olarak istenilen tarz ve kalınlık da yorgan dikiyorum. Onun haricinde kırlent dolduruyoruz. Aynı şekilde yastık da doldurabiliyoruz. Yastık doldurmak isteyenler, dükkanıma geliyor. Ben, yastıkları çırçır makinesinden geçiriyorum. Çırçır makinesinden geçen yastıklar, kabarıyor. Daha sonra tekrar içerisini dolduruyorum. İçerisi yeni doldurulduğu için şekli tam olarak düzgün olamayabiliyor. Böyle bir durumda oklava veya sopa ile yastığa vuruyorum. En son işlem olarak da yastığın kılıfını değiştiriyoruz. Müşteriye teslim ediyoruz. Yorgan dikimi için ise; müşteri nasıl bir tarz da ve renklerde istiyorsa kendisi getirebiliyor. Veya ben, dışarıdan alıyorum. Sonrasında dikim işlemine başlıyorum. Yaklaşık olarak bir yorgan 2 gün de dikilebiliyor. Eskiden ürün çeşitliliği olarak ise; ipek bir malzemeden yapılma parlak satenler oluyordu. Ancak bu ürün şu an kullanılmıyor”
“Yün yorganlar çamaşır makinesinde yıkanmaz”
Eski dönemlerde kullanılan malzemeler ile günümüzde kullanılan malzemelerin karşılaştırmasını yapan Turan, “Günümüzde sentetik malzemelerden yapılan ürünler mevcut. Özellikle yastık içi dolumu esnasında sentetik pamuklar çok fazla kullanılıyor. Doğal pamuktan yorganlar veya yün yorganlar şu an çok fazla tercih edilmiyor. Eskiden revaçta olan ürünler ise yün yorganlardı. Sentetik yorganlar, çamaşır makinesine atıldığında yıkanabiliyor. Ancak yün yorganlar, çamaşır makinesinde yıkanmaz. Kullanım açısından sentetik yorganlar yoğunlukta olsa da sağlamlık açısından çok iyi bir şey değildir. Yün yorganlar, doğal pamuktan yapıldığı için uzun yıllar boyunca kullanabiliriz. Ancak aynı şekilde sentetik malzeme ile oluşturulan ürünleri uzun süreler boyunca kullanamayız. Yün yorganlar yıprandığında ise bize tekrar getirebilir. Aynı şekilde çırçır makinesinde kabartıp, yıpranan yerlerini düzeltip tekrardan uzun süreler boyunca kullanabiliriz” şeklinde konuştu.
“Bu işin zahmeti çok ancak parası az”
Mesleğinin geleceğinden bahseden ve sektörün zorluklarına değinen Kırca, “Günümüzde herhangi bir yerde yorgan ve yastık bulabilmek artık kolaylaştı. Ayrıca yorgan ve yastık sektörünü meslek edinmemiş herkes bu mesleği benimsiyor. Eskiden böyle bir şey yoktu. Sadece bu mesleği bilen kişiler yapıyordu. İnsanların yorgan ihtiyacı olduğunda yorgancıya geliyordu ve alıyordu. Ancak şu an pazara gitsek yorgan satanları görüyoruz. Aynı şekilde markete gitsek yine yorgan ve yastık satanları görüyoruz. Böyle bir durumda bize iş oranı çok azaldı. Dolayısıyla rekabet halinde olduğumuz çok fazla yer var. Ayrıca onlar da işçilik yok, biz de işçilik var. Onlar, makinede üretim yapıyorlar. Biz ise elde üretim yapıyoruz. Ben, el işçiliği ile 2 günde bir yorgan dikebiliyorum. Ancak gelişen teknoloji ile birlikte çok kısa sürelerde yorgan dikiliyor. Mesela dükkanıma sabahtan geldim ve yastık doldurmaya başladım. Öğle vaktine geldim anca bitirebildim. El işçiliği ve el emeği ile yapıldığından ötürü çok fazla zaman geçiyor. Ayrıca çok fazla sentetik malzeme kullanıldığı için hazır olarak bilinen ürünleri alıyorlar. Bu durum da aynı zamanda işe gösterilen rağbetin düşmesine sebep oluyor. Bu işin zahmeti çok ancak parası az. Gençlerin bu mesleğe karşı ilgisi de yok. Bu durum mesleğin geleceğini etkiliyor. Ben, çok uzun zamanlardan beridir bir tane çırak yetiştiremedim. Çünkü eğitim sisteminin 4+4 yıl olmasından dolayı gençler, 18 yaşına gelip bu meslek ilgi çekici gelmiyor. Daha çok gençler, günümüze hitap eden mesleklere yöneliyorlar. Bu sebeplerden dolayı Balıkesir’de çok fazla sürmez ve 10 sene sonra yorgancı bulunmaz. Ben, 60 yaşındayım ve Balıkesir’de yetişen en son çırak benim. Benden sonra çok fazla kişi yok. Benim de yaşım gereği yapabileceğim en fazla 5 yıl” dedi.
Yorgan dikimi ne kadar?
Yorgan dikim ücretini ve yastık ile uygulanan işlemlerden bahseden Kırca, “Güncel fiyatlar ile bir yorgan dikimi 1300 TL. Yorgan dikiminin haricinde ise doldurması ve gerekli işlemleri uyguladığımızda ise 2500 TL gibi ücretlendirdim. Yastık kabartıp, doldurmak 75 TL gibi bir fiyat belirledim. Ayrıca yastık kılıfı ise 25 TL” dedi.
Haber Merkezi
