İçinde Su Savaşları Yapılan Dünyadaki Tek Arena Balıkesir'de: Kyzikos

Türkiye'nin Balıkesir ili Erdek ilçesindeki Kyzikos Antik Kenti'nde bulunan ve Roma Kolezyum'u ile aynı büyüklükteki amfitiyatro, dünya tarihinde eşi benzeri olmayan bir özelliğe sahip. Bu antik yapı, içinde gerçek su savaşlarının düzenlendiği gezegen üzerindeki tek arena olma özelliğini taşıyor.

Antik dünyanın en büyük mühendislik harikası

Kapıdağ yarımadasındaki Kyzikos Amfitiyatrosu, 180x155 metre dış ölçüleriyle dünya çapında en büyük ve en ünlü amfitiyatrolar arasında yer alıyor. Bu boyutlarıyla Roma Kolezyum'u ile tamamen aynı büyüklükte olan yapı, iki yamaç arasında bulunan bir dere vadisine inşa edilmiştir. Amfitiyatronun gladyatör oyunlarından başka, su balesi ve deniz savaşı sahnelerinin temsil edilmesinde de kullanıldığı antik kaynaklardan anlaşılmıştır.

Naumachiae: Ölümle burun buruna su savaşları

Antik Roma'da "naumachiae" adı verilen bu su savaşları, hem deniz savaşı oyunlarını hem de bu oyunların gerçekleştirildiği kompleksleri tanımlamak için kullanılan bir kavramdı. Tarihte bilinen ilk naumachia, MÖ 46 yılında Jül Sezar tarafından planlanmış ve Campus Martius üzerinde suni bir göl yaratılmıştı. Bu gösterilerde Mısır ile Fenike gemilerinin birbirleriyle mücadele ettiği savaşlar tasvir edilirdi.

Gerçek ölüm kalım mücadelesi

Bu gösteriler sadece sahte savaşlar değildi. Katılımcılar genellikle savaş esirleri veya ölüm cezasına çarptırılmış mahkûmlardı ve ölüm oranları oldukça yüksekti. En büyük naumachia MS 52'de İmparator Claudius tarafından İtalya'nın Abruzzo bölgesindeki doğal bir gölde düzenlenmiş, 100 savaş gemisi ve 19.000 savaşçı yer almıştı. Tüm katılımcılar ölüm cezasına çarptırılmış mahkûmlardı ve İmparator'a "Ave imperator, morituri te salutant" (Selam imparator, ölmek üzere olanlar seni selamlıyor) diyerek selamlamışlardı.

Sezar'dan başlayan su mühendisliği

Julius Sezar'ın MÖ 46'da başlattığı gelenek, sonraki imparatorlar tarafından da sürdürüldü. Sezar'ın ilk naumachiasında Campus Martius'ta kazılmış büyük bir havzada 4.000 kürekçi ve her tarafta 1.000 savaşçı olmak üzere toplam 2.000 savaşçı yer almıştı. Augustus'un MÖ 2'de düzenlediği naumachia ise 1.800 x 1.200 Roma ayağı boyutlarında yapay bir gölde gerçekleştirilmiş ve 3.000 adam savaşmıştı.

Timsahlarla renklenen gösteriler

İmparator Neron'un naumachia heyecanını artırmak amacıyla amfitiyatrolar içerisine inşa edilen suni göllere timsahlar attırdığı da aktarılmaktadır. MS 57'de Neron'un düzenlediği namachiada, ahşap amfitiyatro yıldızlarla süslenmiş gök mavisi bir çadırla kapatılmış ve arena deniz suyuyla doldurulup balık ve diğer deniz canlılarıyla doldurulmuştu.

Kompleks su sistemleri ve mühendislik

Bu gösterilerin gerçekleştirilmesi için karmaşık su sistemleri inşa ediliyordu. Augustus'un naumachiası için özel bir su kemeri olan Aqua Alsietina inşa edilmişti. Kolezyum'da MS 80'de İmparator Titus'un düzenlediği namachiada, gölün bir kısmı ahşap plankalarla kapatılarak hem kara hem de su etkinlikleri aynı gün düzenlenebiliyordu. Havzaların doldurulması 17 günden bir aya kadar sürebiliyordu.

Kyzikos'un eşsiz konumu

Kyzikos Amfitiyatrosu'nun bu özel kullanımı, yapının konumuyla da bağlantılı. Dere vadisinde inşa edilen amfitiyatro, doğal su kaynaklarına erişimi olan bir yapıydı. Antik kente doğru yürüdüğünüzde dereyi besleyen ve taşların aralarından çıkan tatlı su kaynaklarını görmek mümkün.

Dünya tarihinde tek örnek

Günümüzde Roma Kolezyum'u dahil olmak üzere hiçbir antik amfitiyatroda bu tür su savaşlarının kalıcı olarak düzenlendiğine dair kanıt bulunmuyor. Bu özellik, Kyzikos Amfitiyatrosu'nu dünyadaki tek örnek haline getiriyor. Roma'da naumachialar genellikle geçici havuzlarda veya doğal göllerde düzenlenirken, Kyzikos'taki yapının kalıcı olarak bu amaçla tasarlandığı düşünülüyor.