“Zeynep Kocakuşaklar: Oya Kültürü Osmanlı’dan Beri Var”
İlmek ilmek işlenen oyalar tülben kenarlarında çiçek desenlerinden yapraklara kadar pekçok işleme olarak öne çıkıyor

“30 Yıldır Oya Yapıyorum, Bizim İçin Veli Nimet”
Balıkesirli Zeynep Kocakuşaklar, iğne ve mekik oyalarıyla 30 yıldır üretim yaptığını söyleyerek, “Oya kültürü Osmanlı’dan beri var, bizde hem köyde hem şehirde çok geçerli” dedi.
“30 Seneden Beri Oya Yapıyorum”
Zeynep Kocakuşaklar, oya yapmaya nasıl başladığını ve bu işe bakışını şu sözlerle anlattı:
“30 seneden beri oya yapıyorum. Bu işte beni zorlayan bir şey yok, zevkle yapıyorum. İğne ve mekik ile oyalar yapıyorum. İlmekleri düzgün atmak lazım, düzenli çalışmak gerek. Bir oyayı ortalama dört günde bitiriyorum.”
“En Çok Gül Motifli Oyalar Tercih Ediliyor”
Kocakuşaklar, özellikle gül motifli iğne oyalarının yoğun talep gördüğünü belirterek şunları söyledi:
“En çok siyah, gri, lacivert gibi ana renkler isteniyor. Pudra tonları da tercih ediliyor. Motiflerde ise gül ve memik desenleri çok tutuluyor. Özellikle iğne oyası motiflerine yoğun ilgi var.”
“Bizim Kültürümüzde Oya Çok Geçerli”
Oyanın yalnızca bir süs değil, kültürün önemli bir parçası olduğuna dikkat çeken Kocakuşaklar, “Bizim kültürümüzde oya çok geçerli, Osmanlı’dan beri var. Eskiden beri, ezelden beri süregelen bir gelenek. Köyde yaşayan da şehirde yaşayan da oyaları alıyor, herkes tercih ediyor. Daha çok düğünlerde, cemiyetlerde kullanılıyor ama günlük hayatta da her zaman yeri var” dedi.
“Oya Bizim İçin Veli Nimet”
Geçim kaynağı olarak da önem taşıyan oyalar hakkında konuşan Kocakuşaklar şu ifadeleri kullandı:
“Çocukluğumdan beri oya yapıyorum, gelir kaynağım oldu. İnsanlar el emeğinin değerini bilmeli, hakkını vermeli. Bizim için oya bir veli nimet. Kültürümüzü yaşatıyor, hayatımıza katkı sağlıyor.”
Oya Geleneği Yeniden İlgi Görüyor: “İnce İş, Büyük Sabır”
Balıkesir’de kadınların el emeğiyle yaşattığı oya geleneği, yeniden ilgi görmeye başladı. Özellikle gençler, yazma kenarlarına işlenen tığ oyası ve iğne oyası modellerini hem hobi hem de gelir kapısı olarak öğrenmeye yöneliyor.
Tığ Oyası Yeniden Moda
Balıkesir’in birçok ilçesinde kurslar ve atölyelerde kadınlar, tığ oyası yapımını öğreniyor. Minik bir tığ, renkli ipler ve büyük bir sabırla yapılan bu zarif süsleme, hem yazmaların hem de havluların vazgeçilmezi.
Eğitmenler, tığ oyasının temelini şu şekilde özetliyor:
“İlk olarak kenar zeminine zincir çekilir, ardından sık iğne ve trabzan örgüleriyle motifler oluşturulur. Her motif bir sonrakine zincirle bağlanır. En son ip sıkıca düğümlenerek oyaya son verilir.”
Kadınların Emeği Değerlendiriliyor
Balıkesir’de özellikle el sanatları pazarlarında, el emeğiyle yapılan oyalar büyük ilgi görüyor. Genç kızlar çeyiz hazırlığında modern oya modellerine yönelirken, birçok kadın da bu geleneksel sanatı ek gelir kaynağına dönüştürüyor.