'Rezil Olacağım' Düşüncesini Ne Tetikliyor?
Sosyal anksiyete, 'rezil olacağım' düşüncesiyle tetikleniyor ve günlük yaşamı olumsuz etkiliyor.
‘Rezil Olacağım’ Düşüncesini Ne Tetikliyor?
Sosyal anksiyete, genetik, yetiştirilme tarzı ve kişisel tecrübelerin etkisiyle şekillenebiliyor. Uzmanlar, bu durumun belirtilerinin genellikle korkutucu bir durumla karşılaşıldığında ortaya çıkan belirtilerle benzer olduğunu vurguluyor. Ses titremesi, nabızda veya kalp ritminde artış, ellerde titreme, yüzde kızarma ve odaklanma güçlükleri, sosyal anksiyetenin en yaygın belirtileri arasında yer alıyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar, sosyal anksiyetenin insanların hayatını olumsuz etkileyebileceğini belirtti. Gökpınar, kişilerin sosyal ortamlara gireceği zaman ‘rezil olacağım, insanlar beni yetersiz görecek’ gibi düşüncelere kapıldığını ifade etti. Bu düşünceler, sosyal anksiyetenin ana tetikleyicileri arasında bulunduğunu söyledi.
Kaygı ve Korku Belirtileri
Günlük yaşantımızda birçok yeni insanla karşılaşmamıza rağmen, bazı kişiler bu durumlarla rahatça başa çıkabiliyor. Ancak sosyal anksiyete yaşayanlar, topluluk karşısında veya yeni insanlarla tanışırken yoğun kaygı belirtileri gösteriyor. Gökpınar, “Kaygı belirtileri, korkutucu bir durumla karşılaşıldığında ortaya çıkan belirtilerle benzer olabilir,” diyor ve ekliyor: “Ses titremesi, nabızda veya kalp ritminde yükselme, ellerde titreme, yüzde kızarma ve odaklanma güçlükleri olabilir.”
Kısır Döngü ve Kaçınma Davranışı
Sosyal anksiyete, düşünceler ve fizyolojik belirtilerin kısır döngü halinde devam etmesiyle daha da şiddetlenebilir. Gökpınar, “Örneğin, sunum yapması gereken bir kişi, sunumdan önce ‘rezil olacağım, insanlar beni yetersiz görecek’ gibi düşünceler geliştirebilir,” diyor. Bu düşünceler, anksiyete belirtilerini tetikleyerek kişinin daha da heyecanlanmasına neden olabilir.
Sonuç olarak, bu tür durumlar kişide kaçınma davranışını tetikleyebilir. Gökpınar, “Kişiler böyle durumlarla karşılaştığında kaçınma davranışı sergilemeye başlar,” diyor. “Örneğin, bir toplantıda veya sunumda konuşmaktan kaçınır. Bu durum, kişinin kaygısını ortadan kaldırmak için yaptığı bir davranış olabilir, ancak aslında sosyal anksiyetenin daha da pekişmesine neden olur.”
Sosyal Anksiyetenin Nedenleri ve Tedavisi
Sosyal anksiyetenin birçok nedeni olabileceğini belirten Gökpınar, genetik yatkınlıklar, yetiştirilme tarzı ve yaşanılan tecrübelerin etkili olduğunu söyledi. “Bazen sosyal anksiyete, performans anksiyetesi ile de ilişkili olabilir,” dedi. “Kişi, arkadaş grubuyla rahatken, bir işi yapacağı zaman insanların yanında performans sergilemeye dair kaygı yaşayabilir.”
Kaygının normal bir duygu olduğunu vurgulayan Gökpınar, “Kaygı, belli bir seviyede bizi koruyan ve önlem almamızı sağlayan bir duygudur. Ancak, kaygı düzeyi işlevselliği bozacak duruma geldiğinde, kişinin hayatında kayıplara yol açabilir ve kaygı bozukluğu haline gelebilir,” dedi.
Odağı Ele Geçiren Kaygılı Düşünceler
Kaygılı düşünceler, kişinin odağını ele geçirme konusunda daha etkili olabilir. Gökpınar, “Örneğin, bir toplantıda biri esnediğinde, kişi bunu kişiselleştirip insanları sıktığını düşünebilir ve anksiyete belirtileri ortaya çıkabilir,” dedi. Sosyal anksiyete, mesleki, aile ve sosyal hayatın birçok alanında kişinin kaçınma davranışları geliştirmesine yol açabilir.
Sonuç olarak, sosyal anksiyetenin tedavisi farkındalıkla başlar. Gökpınar, “Sosyal anksiyetenin ne olduğunu, düşünce sistemimizde ve belirtilerimizde nasıl etkiler yarattığını tanıyarak, daha işlevsel yollar bulmaya çalışmalıyız,” şeklinde ifade etti.
Haber: Bülten