Ağaç Yaş Halkaları Bize Neler Söyler?

Ağaç Yaş Halkaları Bize Neler Söyler?

• Pencereden bakarak hava durumu ile ilgili bir şeyler söyleyebilirsiniz. Ancak bölgenizin genel iklimi hakkında çok fazla bir şey diyemezsiniz. Fakat, anıt değerindeki o büyük ağaçlar, yüzlerce yıllık ayrıntılı bir iklim kaydı tutmaktadır.

• Ağaçlar yüzlerce, hatta bazen binlerce yıl yaşayabilir. Bu uzun ömür boyunca, bir ağaç çeşitli çevresel koşullarla karşılaşabilir: bol yağışlı yıllar, kurak yıllar, soğuk yıllar, sıcak yıllar, erken donlar, orman yangınları ve daha da fazlası.

Bir ağaç kütüğünü daha önce gördüyseniz, kütüğün orta kısmında bir dizi eş merkezli halka olduğunu fark etmişsinizdir. Bu halkalar bize ağacın kaç yaşında olduğunu ve ağacın hayatının her yılında nasıl bir hava olduğunu söyleyebilirler. Açık renkli halkalar ilkbahar ve yaz aylarını, koyu renkli halkalar yaz sonunda ve sonbaharı temsil eder. Bir açık renkli halka artı bir koyu renkli halka ağacın ömrünün bir yılına eşittir.

Tabi bu ağaç halkaları sadece ağacın yaşını bildirmez bizlere. Doğru koşullar altında, her halkanın genişliği, değişen sıcaklık veya yağışla doğrudan ilişkilidir. Ağaçlar, yağmur ve sıcaklık gibi yerel iklim koşullarına duyarlı olduklarından, bilim insanlarına geçmişte o bölgenin yerel iklimi hakkında bazı bilgiler verir. Örneğin, ağaç halkaları genellikle ılık ve yağışlı yıllarda daha da büyür ve ılıman ve kurak olduğunda yıllar içinde daha incedir. Ağaç kuraklık gibi stresli koşullar yaşadıysa, ağaç o yıllarda zorlukla büyüyebilir.

Ağaçların yıllık büyüme halkalarını inceleyen (Dendrokronoloji) bilim insanları yani dendrolog (ağaç bilimci) eski hazineleri keşfeden arkeologlar gibidir. Büyük keşifler peşinde olmasalar da onlarda insanlık için farklı hazineleri bulmaktalar. Bir bölgedeki ağaçların davranışı ile bu parametrelerden biri arasındaki ilişkiyi kurduktan sonra, dendrologlar, bilimsel araçların ve hatta el yazısının ortaya çıkmasından çok uzun zaman önce iklim koşullarını tahmin edebilirler. Ağaç halkalarını sayarak ve ölçerek, kuraklığın muhtemel başlama ve bitme zamanı hakkında bilgi edinmek de mümkündür.

Demek ki ağaç halkası deyip de geçmemek lazım. Ağaç halkaları incelendiğinde sadece ağaçların yaşını değil, iklim tarihimiz ve geleceğimiz hakkında öğrenebileceğimiz çok şey var.