Anne Baba Yanında Davranış Modelleri…

Kur’an-ı Kerim’de Hz. Allah cc bizlere anne baba hakkında şu emirleri vermektedir..

“Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya, elinizin altındakilere iyilik edin. Şüphesiz, Allah kibirlenen ve övünen kimseleri sevmez.” Nisa,36

“İnsana da, anne babasına iyi davranmasını emrettik. Annesi onu her gün biraz daha güçsüz düşerek karnında taşımıştır. Onun sütten kesilmesi de iki yıl içinde olur. (İşte onun için) insana şöyle emrettik: “Bana ve anne babana şükret. Dönüş banadır.”Lokman,14
“Eğer, hakkında hiçbir bilgi sahibi olmadığın bir şeyi bana ortak koşman için seninle uğraşırlarsa, onlara itaat etme. Fakat dünyada onlarla iyi geçin. Bana yönelenlerin yoluna uy. Sonra dönüşünüz ancak banadır. Ben de size yapmakta olduğunuz şeyleri haber vereceğim.”Lokman,15

“Biz insana, ana-babasına iyilik etmesini emrettik. Şâyet onlar seni, hakkında hiçbir bilgin olmayan şeyi bana ortak koşman için zorlarlarsa, bu takdirde onlara itaat etme. Dönüşünüz ancak bana olacaktır ve ben yapmakta olduklarınızı size haber vereceğim.”Ankebut,8

“ Hani, biz İsrailoğulları’ndan, “Allah’tan başkasına ibadet etmeyeceksiniz, anne babaya, yakınlara, yetimlere, yoksullara iyilik edeceksiniz, herkese güzel sözler söyleyeceksiniz, namazı kılacaksınız, zekatı vereceksiniz” diye söz almıştık. Sonra pek azınız hariç, yüz çevirerek sözünüzden döndünüz.”Bakara,83
“Sana Allah yolunda ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: “Hayır olarak ne harcarsanız o, ana-baba, akraba, yetimler, fakirler ve yolda kalmışlar içindir. Hayır olarak ne yaparsanız, gerçekten Allah onu hakkıyla bilir.”Bakara,215

“(Anne, babana) Onlara merhamet ederek tevazu kanadını indir ve de ki: “Rabbim!, Tıpkı beni küçükken koruyup yetiştirdikleri gibi sen de onlara acı.”İsra,24
“Rabbiniz içinizde olanı en iyi bilendir. Eğer siz iyi kişiler olursanız, şunu bilin ki Allah tövbeye yönelenleri çok bağışlayandır.”İsra,26

İbrahim Hakkı Erzurümî ks hazretleri bu ayetlerden yola çıkarak anne ve babamıza karşı vazifelerimizi sıralanmıştır. Edeb ehli demişlerdir ki, babası ve anası hayatta olan kimsenin, onlara karşı olan edebi onbeş dir.

1.Sözlerini dinlemek.
2. Emir ve isteklerini yerine getirmek.
3. Onlardan izinsiz oturmamak.
4. Onlar içeri girince ayağa kalkmak.
5. Yolda onların önünden yürümemek.
6. Sesini onların sesinden yüksek yapmamak.
7. Onları, isimleri ile çağırmamak.
8. Çağırdıklarında, gidip “buyurun” demek.
9. Hizmetlerini en kısa zamanda çabuk görmek.
10. Rızalarını almak için gayretli ve haris olmak.
11. Hürmet etmek
12. Onlara, yaptığın iyilikleri söylememek, başlarına kakmamak.
13. Onlara hiddetle bakmamak.
14. Yüzlerine karşı yüzünü ekşitmeyip, güler yüzle ve tatlı sözle gönüllerini almak.
15. Emir ve izinleri olmadıkça gurbete, sefere gitmeyip, yanlarında kalmak tır.

Yine, Muhammed Bahaeddin Nakşibend ks hazretlerinin bir vasiyetleri nakledilir ki;
“Benim kabrimi ziyaret etmek isteyenler, evvela annemin kabrini ziyaret etsinler, sonra da benimkini.” Buyurmuşlardır. Musa Topbaş, Altınoluk Dergisi, 1993 – Ocak, Sayı: 83.
Rabbimiz bizlere ve tüm inananlara anne-baba hakkına riayet etmeyi nasip eylesin ….