Bitkiler Kanser Olur mu?
Bitkiler Kanser Olur mu?
Bitkilerdeki kansere genel olarak bakteri, virüs veya mantar bazlı enfeksiyonlar neden olur. Fakat hayvanların aksine bitkilerde görülen kanser daha az ölümcüldür. Bunun nedeni bitkilerde metastaz olayının gerçekleşmemesidir. Çünkü bitki hücrelerinin dış cephesini çevreleyen ve cansız olan hücre duvarı tümörlerin bulundukları yerden göç etmelerini engeller. Hapsolmuş kanserli hücreler zaman ile büyümeye devam ederek bulundukları dokuya hasar verse bile diğer dokular bu durumdan etkilenmezler. Yani hücre duvarı kanserin diğer dokulara yayılmasını (metastaz) engeller. Bitkilerin bu tür tümörlerden daha az etkilenmesinin bir diğer nedeni de organ seviyesindeki özelliklerinin hayvanlardan oldukça farklı olmasıdır. Örneğin bitkilerde hayvanların tersine kalp, beyin ve karaciğer gibi “hayati organları” bulunmaz.
Ağaçlarda çürüklüğe neden olan mantarlar çınar ağaçlarında da yaygın olarak görülen bir kanser durumudur. Çınar kanseri ilk olarak 1930’lu yıllarda ABD’de görülmüştür. Daha sonra kereste ihracatı, 2. Dünya Savaşı’nda askerlerin kullandığı ekipmanlar ve bazı deniz taşıma araçlarıyla Avrupa’ya yayılmıştır.
***
Çınar kanseri, ağacın iletim demetinde, kökünde ve toprağında bulunması nedeniyle diğer bitkilerden biraz farklıdır. Çınar kanserinin ağaçların direkt gövdesinde değil, içindeki iletim demetlerine zarar veren bir mantardır. Bu kanser iletim boruları arasına girerek ağacın altı ve üstü arasındaki su ve besin maddesi iletimini kesmektedir. Yani bir nevi ağacın hayat damarları tıkanmaktadır.
Kanser Ağaçtan Ağaca Yayılır mı? Bu hastalık maalesef ağaçtan ağaca doğal yollarla yani böcek, kuş, kemiriciler ve köklerinin birbiri içine girmesiyle de yayılabilmektedir. Bu noktada insan müdahaleleri ile de başka ağaçlara bulaştırılabilmektedir. Bu nedenle bu tür ağaçlarda yapılacak budama faaliyetinin bilinçli olması lazım. Bir ağaç budandıktan sonra diğer ağaca geçilirken budama aletlerinin mutlaka dezenfekte edilmesi gerekir. Çünkü bu mantarın 6-12 ay zarfında o budama aletleri üzerinde kalabilmektedir.
***
Ağaç Kanserinin Tedavisi Mümkün mü? Tarihi ağaçların bakım ve tedavilerinde öncelikle, kök ve gövdesinde oluşan mantar hastalıkları ve böcekler nedeniyle çürüyen kısımlar temizlenir. Daha sonra uygun ilaçlama ile yaranın olduğu yerlere pansuman yapılıyor. Yara kısmı iyileşince restorasyon malzemesi ile kaplanır. Kök çevresine sterilizasyon yapılır. Ayrıca gübreleme yapılarak tedavi işlemi tamamlanır. Bununla birlikte hasta ağaçlara müdahalede geç kalınmış daha ciddi durumlarda, hastalığın görüldüğü ağacın ve yanındaki ağaçların uzaklaştırılması da ağaç kanseri ile mücadele etmenin bir diğer yöntemidir.
Velhasıl ne demiş atalarımız “Sana gölge veren ağacı kesme!” ve “Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ olur.” Bu vesileyle tüm okurlarımızın 21-26 Mart ‘Orman Haftası’nı kutlu olsun.
