Feleğin Çarkından Geçenlerin Bitkisi: Çarkıfelek (Passiflora)

Prof. Dr. Fatih Satıl

Prof. Dr. Fatih Satıl

Tüm Yazıları

Hayatta çok günler görmüş, acı tatlı olaylar yaşayıp tecrübe kazanmış, olgunlaşmış kişer için “feleğin çarkından geçmiş” deyimi kullanılır. Doğal olarak bu zorlu süreç kişide stres, endişe ve gerginliklere de yol açabilir. İşte bu yazımızın konusunu oluşturan Passiflora da bu olumsuz psikolojik durumu doğal yollarla çözemeyen bazı kişilerin kullandığı sakinleştirici ilaçlarda kullanılan bir bitkidir.

Çarkıfelek (Passiflora) bitkisi, Güney Brezilya ve Kuzey Arjantin orijinli asma ya da sarmaşık tipinde bir bitkidir. At arabası (ya da değirmen) çarkını andıran çiçeklerinden dolayı Türkçede “çarkıfelek” olarak adlandırılmıştır. Farsçada ise saate benzerliğinden dolayı “saat çiçeği” de denilmektedir. Yaz boyunca açan tekerlek biçimindeki gösterişli iri çiçekleri erguvani, pembe ya da kırmızı renklerde açan çiçekleri nedeniyle süs bitkisi olarak ta değerlendirilir.

Passiflora’nın Rahatlatıcı Özelliği: Passiflora’nın meyvesi; vitaminler ve protein açısından zengindir. Ayrıca çarkıfelek bitkisi, harmin, harmol, harman ve passiflora adı verilen alkaloitleri; flavon, glisosit ve sterol adlı diğer maddeleri de içerir. İçerdiği bu maddelerden dolayı rahatlatıcı ve sakinleştirici özelliğe sahiptir. Gerginlik ve endişelilik hallerini de giderir, sinirleri yatıştırır. Bazı kaynaklarda, çarkıfelek bitkisinin uyku bozukluğu, sinirsel stres ve anksiyete için kullanıldığı bildirilmektedir. Ayrıca, Parkinson hastalığı ve isteri gibi durumlarda sinirsel nöbetleri giderici özelliğe sahiptir.

Kapsül ya da tablet halinde eczanelerde satılan çarkıfelek bitkisinin sıvı olarak özü de kullanılmaktadır.

Meyveleri Günde İki Taneden Fazla Yenmemeli. Passiflora’nın mor renkli egzotik bir meyvesi vardır. Meyvelerinin çok aşırı tüketimi uyku, halsizlik gibi sorunlara neden olabilir.

Kullanırken Dikkat Etmeli! Bitkinin yapraklarında bulunan siyanid glukosit maddesinin toksik ve zararlı etkisi sebebiyle bir uzmana danışmadan doğrudan kullanılmaması gerekmektedir. Ayrıca hamile olanlarda, bebek emzirenlerde, 6 aydan küçük çocuklarda hiç kullanılmaması tavsiye edilir.

Çarkıfelek Çiçeğindeki Muhteşem Sanat: Passiflora’nın o rengarenk süslü çiçekleri sanki bir değirmenin çarkını andırır, bir başka bakış açısıyla da süslü bir saate benzetilir. Dolayısıyla insanı büyüleyen muhteşem bir sanat eseri gibidir Passiflora çiçekleri. Aslında, yeryüzündeki her bir varlık bir sanat eseridir. Her sanat eseri de bir sanatkârın eseridir. Sanatı ve Sanatkarı görebilenlere ne mutlu…